پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,878 |
| تعداد مقالات | 74,135 |
| تعداد مشاهده مقاله | 137,876,117 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,235,219 |
جایگاه فقهی اصل عطف بما سبق در موقوفات در پرتو لایحۀ قانونی ملی کردن جنگل‌ها | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 58، شماره 1، شهریور 1404، صفحه 107-126 اصل مقاله (618.07 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2025.387600.669779 | ||
| نویسنده | ||
| رضا رهبر* | ||
| دانشجوی دکترا، گروه فقه و حقوق جزا، دانشکدۀ الهیات و علوم اسلامی، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| جنگل ها و مراتع که از منابع طبیعی و جزء ثروت های عمومی جامعه محسوب می شوند متعلق به عموم مردم بوده و لازم است در جهت مصالح همگانی مصرف شود.در ماده 1 لایحه قانونی ملی کردن جنگل ها مصوب 27/10/1341، بدین مسأله توجه شده و جنگل ها و مراتع، جزء اموال عمومی قرار داده شده اند. تصویب این قانون موجب سلب مالکیت از افرادی شده که قبل از تاریخ فوق الذکر، اقدام به تصرف در بخشی از جنگل ها و مراتع نموده و با ثبت سند مالکیت به عنوان مالک این زمین ها اقدام به تصرفات مالکانه در آنها نموده اند.از آنجا که أصل أولیه آن است که قوانین و مقررات قابلیت عطف به ما سبق شدن را دارا نمی باشد؛ این سوال مطرح می شود که آیا عطف به ما سبق در این قانون نسبت به موقوفات صحیح است؟ و در صورت صحت، چه مبنای فقهی برای آن می توان لحاظ کرد؟در این تحقیق که با روش توصیفی -تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ایی و نرم افزار های مرتبط فراهم آمده، در صدد تبیین پاسخ سوال های مذکور بوده و نتیجه تحقیق حاکی از آن است که به لحاظ فقهی اصل اولی در قوانین عطف به ما سبق نشدن می باشد مگر در شرایط و موارد خاص. و ماده 1 قانون ملی کردن جنگل ها نیز از جمله قوانینی است که با استناد به مبانی مختلف فقهی مانند حکم حکومتی، قاعده عقلی أهم و مهم و لا ضرر می تواند عطف به ما سبق شود و این أمر نافی صحت موقوفات مزبور نخواهد بود چرا که بر اساس مستندات فقهی در مواردی که مال موقوفه مالیت خود را ازدست بدهد در این هنگام تبدیل به أحسن و أقرب و جواز فروش مال موقوفه وجه شرعی داشته و عوائد حاصله از فروش و تبدیل، جزء وقف محسوب خواهد شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قانون ملی شدن جنگل ها؛ عطف به ما سبق؛ لاضرر؛ حکم حکومتی؛ موقوفات | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
آخوند خراسانی، محمد کاظم، (1415). کفایه الاصول، قم: موسسه النشر الاسلامی التابعة لجماعه المدرسین
اعرافی، علیرضا، (1395). درس خارج اصول فقه به نقل از کتابخانه مدرسه فقاهت، قم
امامی، سید حسن، (1377). حقوق مدنی، تهران: گنج دانش، چاپ نهم
اراکی، محسن، (1388). نظریة الحکم فی الاسلام، قم: موسسه اسماعیلیان
بجنوردی، محمد حسن، (1399). القواعد الفقهیه، قم: نشر الهادی، چاپ بیستم
تونی، فاضل، (1421). الوافیة فی اصول الفقه، قم: مجمع الفکر الاسلامی، چاپ اول
حر عاملی، محمد بن حسن، (1404). وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث
حکیم، محسن، (1420). منهاج الصالحین، تهران:دار الکتب الاسلامیة
حسینی تهرانی، سید رضا، (1394). ولایت فقیه در حکومت اسلام، تهران:دار الفکر
خویی، سید ابوالقاسم، (1414). محاضرات فی الاصول، دمشق:دار الصادر، چاپ چهارم
عمید زنجانی، عباسعلی، (1392). قواعد فقه، تهران: انتشارات سمت، چاپ سوم
شیخ صدوق، محمد بن علی، (1417). کمال الدین و تمام النعمة، تهران:دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم
ــــــــــ، (1418). من لا یحضره الفقیه، قم: موسسه النشر الاسلامی التابعة لجماعه المدرسین، چاپ دوم
شیخ انصاری، مرتضی، (بی تا). رسائل فقهیه، بیروت:دار التراث، چاپ اول
شوکانی یمنی، محمد بن علی، (1414). فتح القدیر، دمشق:دار إبن الکثیر، چاپ اول
شیخ مفید، محمد بن نعمان، (1409). المقنعه، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید، چاپ اول
شهید اول، محمد بن مکی، (1412). الدروس فی الفقه الامامیه، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، چاپ دوم
شهید ثانی، زین الدین جبعی، (بی تا) حاشیه الارشاد، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، چاپ اول
صافی گلپایگانی، لطف الله، (1389). امامت و رهبری، قم: دفتر تنظیم و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ لطف الله صافی گلپایگانی
طبرسی، فضل بن حسن، (1416). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول
طباطبایی، سید محمد حسین، (1418). المیزان فی تفسیر القرآن، تهران: نشر اسماعیلیان
شیخ طوسی، محمد بن حسن، (1407). تهذیب الاحکام فی شرح المقنعة، تهران:دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم
علیدوست، ابوالقاسم، (1390). فقه و مصلحت، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ دوم
عامری نیا، محمد حسین، (1387). نگاهی به حکم حکومتی و جایگاه آن در فقه سیاسی، تهران: انتشارات سمت
علامه حلی، حسن بن یوسف، (1413). قواعد الاحکام، قم: موسسه النشر الاسلامی التابعة لجماعه المدرسین
ــــــــــ، (1419). مختلف الشیعه فی احکام الشریعة، قم: موسسه النشر الاسلامی التابعة لجماعه المدرسین، چاپ دوم
فاضل مقداد، جمال الدین، (1418). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی، چاپ اول
فاضل لنکرانی، محمد جواد، (1384). درس خارج اصول فقه، جلسه 14، به نقل از کتابخانه مدرسه فقاهت
کاتوزیان، ناصر، (1388). اموال و مالکیت، تهران: انتشارات میزان، چاپ سیزدهم
کلینی، محمد بن یعقوب، (1412). اصول الکافی، تهران:دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم
موسوی خمینی، روح الله، (1423). کتاب البیع، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (ره)، چاپ اول
مظفر، محمد رضا، (1416). اصول الفقه، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ ششم
محقق حلی، جعفر بن حسن، (1411). شرایع الاسلام فی بیان الحلال و الحرام، تهران: نشر استقلال، چاپ دوم
محقق کرکی، علی بن حسین، (1405). جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: موسسه آل البیت (ع)، چاپ دوم
مکارم شیرازی، ناصر، (1424). قواعد فقهیه، قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع)، چاپ سوم
محقق داماد، سید مصطفی، (1390). قواعد فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ دوازدهم
نجفی، محمد حسن، (1421). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، قم: موسسه آل البیت لاحیاء التراث، چاپ هفتم
همدانی، رضا، (1420). مصباح الفقیه، بیروت: مکتبه الصدر
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 34 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 25 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب