
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,878 |
تعداد مقالات | 74,135 |
تعداد مشاهده مقاله | 137,876,122 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,235,231 |
نسبت میان ساختار اجتماعی و فرهنگ در نظریۀ روبرت وُسنو و نقد آن از منظر اندیشۀ دکتر علی شریعتی | ||
فصلنامه علمی نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 شهریور 1404 اصل مقاله (1.11 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2025.397100.1800 | ||
نویسندگان | ||
علیرضا کوثرنیا* 1؛ حسین حاج محمدی2 | ||
1کارشناسی ارشد فلسفه علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
2استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
نسبت میان فرهنگ و ساختار اجتماعی، یکی از مسائل دیرپای جامعهشناسی است که همواره محل مناقشه بوده است: آیا شرایط اجتماعی خاستگاه فرهنگاند یا خود فرهنگ نقشی مؤثر در تحولات ساختاری دارد؟ گروهی فرهنگ را پیامد ساختار میدانند و برخی آن را منشأ تغییر اجتماعی میشمرند. روبرت وسنو با رویکردی عینی به فرهنگ، آن را نه امری ذهنی، بلکه محصولی عینی و قابل مشاهده میداند و در چارچوبی نظری، پیوند ایدئولوژی و ساختار را تبیین میکند. با آنکه در نظریۀ او نقش عاملان انسانی و مقولۀ «نظم اخلاقی» نیز مدنظر است، اما در مجموع، اولویت با عوامل ساختاری است. در سوی دیگر، دکتر علی شریعتی رابطۀ میان فرهنگ و ساختار را دوسویه و دیالکتیکی میفهمد. او بر آن است که هم ساختار بر فرهنگ اثرگذار است و هم فرهنگ، قدرت دگرگونی ساختار را دارد. مقالۀ حاضر با تحلیل نظریۀ فرهنگی وسنو و نقد آن از منظر اندیشۀ دیالکتیکی شریعتی، نشان میدهد که نظریۀ وسنو علیرغم تلاش برای فراروی از نگاههای تقلیلگرایانه، همچنان بر رابطه یکسویه تأکید دارد، حال آنکه اندیشه دکتر شریعتی، تفسیری جامعتر از تعامل فرهنگ و ساختار ارائه میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
روبرت وسنو؛ علی شریعتی؛ فرهنگ؛ ساختار اجتماعی؛ دیالکتیک ذهن و عین؛ عاملیت انسانی | ||
مراجع | ||
شریعتی، علی. (1384). ویژگیهای قرون جدید. چاپخش.
شریعتی، علی. (1385). اسلامشناسی ۲. قلم.
شریعتی، علی. (1386الف). بازگشت. الهام.
شریعتی، علی. (1386ب). تاریخ تمدن. شرکت انتشارات قلم.
شریعتی، علی. (1386ج). علی. نشر آمون.
شریعتی، علی. (1387الف). انسان. الهام.
شریعتی، علی. (1387ب). چه باید کرد؟. قلم.
شریعتی، علی. (1388الف). اسلامشناسی. قلم.
شریعتی، علی. (1388ب). تاریخ و شناخت ادیان. شرکت سهامی انتشار.
وبر، ماکس. (1399). اخلاق پروتستانی و روح سرمایهداری. (عبدالکریم رشیدیان و پریسا منوچهری کاشانی، مترجمان). شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
وسنو، رابرت. (1399). جامعه شناسی فرهنگ. (مهرآیینی، مترجم). کرگدن.
Calhoun, Craig. (1992). Beyond the problem of Meaning: Robert Wuthnow’s Historical Siciology of Culture. Theory and Society, 21(3).
Collins, Randall. (1993). Maturation of the State-Centered Theory of Revolution and Ideology. Sociological Theory, 11(1).
Hoffman, Philip. (1991). Book Review: Community of Discourse. Journal of Interdisciplinary History, ۲۲(۱).
Riesebrodt, Martin. (1992). Book Review: Community of Discourse. Journal of Religion, 72(4).
Spitz, Lewis. (1985). The Protestant Reformation. Harper and Row.
Wuthnow, Robert. (1989a). Communities of Discourse, Ideology and Social Structure in the Reformantion, the Enlightenment, and European Socialism. Cambridge: Harvard uni. Press.
Wuthnow, Robert. (1989b). Meaning and Moral Order, Explorations in Cultural Analysis. University of California Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 35 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 35 |