
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,878 |
تعداد مقالات | 74,135 |
تعداد مشاهده مقاله | 137,876,119 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,235,222 |
اصول ملایمت در مُدهای ردیف صبا | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 شهریور 1404 اصل مقاله (1.75 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2025.390162.616024 | ||
نویسنده | ||
هوتن شرفبیانی* | ||
مدرس دانشگاه هنر تهران و دانشگاه جامع علمی کاربردی | ||
چکیده | ||
در این مقاله بهمنظور یافتن اصول ملایمت در ردیف صبا ویژگیهای مشترک در چیدمان فواصلِ چهارگان، پنجگان و مُدهای موجود در آن بررسی شده تا بتوانند بهعنوان نمونهای از قواعد جاری در موسیقی دستگاهی ایران قلمداد شوند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که ردیف صبا از 72 مُد تشکیل شده که این مُدها از ترکیب 9 چهارگان و 9 پنجگان مختلف در 22 حالت متفاوت شکل گرفتهاند. با استفاده از چهارگانها و پنجگانهای موجود در این ردیف، مجموعاً امکان تشکیل 162 مُد وجود دارد که از این میان 22 حالت ترکیبِ آن به فعل درآمده و 140 حالتِ ترکیبِ دیگر بهصورت بالقوه باقی مانده است. از این 140 حالتِ بالقوه 63 مورد با معیارهایی که برای حداقلِ ملایمت در مُدهای موجود در این ردیف به دست آمده (حداقل 5 نسبتِ ملایم و حداکثر سه نغمة مجرد) مطابقت ندارند و ناملایم برشمرده خواهند شد؛ ولی 77 حالت ترکیبِ بالقوة دیگر وجود دارد که با معیارهای مذکور مطابقاند و امکان پذیرش آنها به گوش شنوندة امروزی محتمل است. علاوهبراین، 4 معیار دیگر در چهارگانها، پنجگانها و مُدهای ملایم و نیمه ملایم وجود دارد که عبارتاند از: 1.عدم توالی دو فاصلة بقیه، 2.عدم توالی بیش از دو فاصلة مجنب، 3.عدم توالی بیش از دو فاصلة طنینی و 4.توالی فاصلة مستزاد و بقیه. | ||
کلیدواژهها | ||
اصول ملایمت؛ ردیف صبا؛ صفیالدین اُرمَوی؛ مُد | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 32 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 21 |