
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,877 |
تعداد مقالات | 74,134 |
تعداد مشاهده مقاله | 137,854,005 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,232,373 |
مدالها و نشانهای فرهنگی و علمی در دورههای قاجاریه و پهلوی و قدرت سیاسی | ||
پژوهشهای علوم تاریخی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مرداد 1404 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2025.399744.473831 | ||
نویسندگان | ||
نورالدین نعمتی* 1؛ سید محمد سادات2 | ||
1گروه تاریخ دانشگاه تهران | ||
2ایران، تهران، دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه تاریخ | ||
چکیده | ||
مدالها و نشانهای علمی و فرهنگی، یکی از مهمترین ابزارهای نمادین در فرآیند مشروعیتبخشی به قدرت سیاسی در ایران معاصر بودهاند. این نمادها از دوره قاجاریه، بهویژه با شکلگیری نهادهای جدید آموزشی و فرهنگی، فراتر از نقش تزئینی یا تشویقی عمل کرده و به سازوکارهایی مؤثر در بازنمایی و تثبیت نظم سیاسی تبدیل شدند. ضرورت این پژوهش از آنجا ناشی میشود که کارکردهای سیاسی و فرهنگی این نشانها کمتر در چارچوب نظری دقیق و تطبیقی مورد توجه قرار گرفته است. پرسش اصلی تحقیق آن است که مدالها و نشانهای علمی در دورههای قاجار و پهلوی چگونه در خدمت ساختار سیاسی عمل کرده و چه نقشی در بازتولید، مشروعیتبخشی و تفکیک نخبگان ایفا کردهاند؟ بر این اساس، فرضیه پژوهش بیان میدارد که این نشانها، در قالب سرمایه نمادین، ابزاری برای شناسایی و تقویت جایگاه نخبگان همسو با نظام سیاسی و حذف یا به حاشیهراندن روشنفکران مستقل بودهاند. روش پژوهش به صورت تاریخی–تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای و بررسی اسناد و مطبوعات دورههای مورد نظر است. چارچوب نظری مقاله، تلفیقی از نظریه سرمایه نمادین پییر بوردیو و مفهوم قدرت مشروع در اندیشه ماکس وبر است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که نشانهای علمی، علاوه بر کارکرد فرهنگی، نقش فعالی در مدیریت مناسبات قدرت، بازنمایی اقتدار دولت و سازماندهی نخبگان در چارچوب دولت–ملت مدرن ایفا کردهاند. این تحلیل، افقی تازه برای فهم مناسبات پیچیده میان فرهنگ، علم و سیاست در تاریخ ایران میگشاید. | ||
کلیدواژهها | ||
مدال و نشانهای علمی؛ شورای عالی معارف؛ دارالفنون؛ دانشگاه تهران؛ قاجاریه؛ پهلوی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 75 |