پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,877 |
| تعداد مقالات | 74,134 |
| تعداد مشاهده مقاله | 137,854,031 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,232,375 |
کنشگری خدمت در تجربۀ زیستۀ کنشگران عراقی زیارت اربعین | ||
| پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران | ||
| دوره 15، شماره 1، شهریور 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2025.396321.459921 | ||
| نویسنده | ||
| زهرا zare* | ||
| استادیارپژوهشکدۀ مردم‌شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| آیین زیارت اربعین، از بارزترین جلوات مواجهۀ جامعۀ شیعی با امر قدسی به شمار می‌رود و با آداب و رسوم، و به عبارتی زیست‌جهان شیعیان عراق و در نگاهی گسترده‌تر، بخش قابل توجهی از مردم آن سرزمین گره‌خورده است و امروزه با افزایش زائرانی از سرتاسر دنیا و به ویژه شمار گستردۀ زائران ایرانی، عرصۀ بروز مناسبات انسانی جدیدی است که کارکردهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مهمی را در پی داشته و اهمیت انجام پژوهش به‌منظور شناخت و تحلیل این پدیده و کارکردهای آن بر کسی پوشیده نیست. وانگهی مطالعۀ علمی و بررسی روشمند نوع مناسبات زائران ایرانی و میزبانان عراقی و تبیین چگونگی تعاملات آنها، در پرتو شناخت فرهنگ جامعۀ میزبان و هماهنگی با ویژگی‌های آن، امری بایسته به نظر می‌رسد و پژوهش حاضر با منطقی استقرایی بر تعاملات بین این کنشگران تمرکز کرده تا معانی نهفته در فرهنگ را کشف و توصیف کند. تحقیق پیش رو از سنخ تحقیق کیفی، و از نوع توصیفی- تحلیلی است و در گردآوری داده‌ها از سه ابزار مصاحبۀ باز و محاوره‌ای، مشاهدۀ مشارکتی و فعّال و نیز یادداشت‌های میدانی بهره گرفته‌ایم و می‌کوشیم زوایای کنش محوری این آیین برای خادمان عراقی را که عبارت است از "شرافت خدمت"، در تجربۀ زیستۀ این کنشگران بازکاوی نماییم. برای نیل به این مقصود، بیش از 30 مصاحبه بر مبنای نمونه‌گیری هدفمند و به صورت تصادفی انجام شده و پژوهشگر با استفاده از روش تحلیلِ مضمون و دسته‌بندی الگوهای معنایی از دل مجموعۀ داده‌ها، به کشف درون‌مایه‌های اصلی و فرعی از خلال تجربۀ زیستۀ مشارکت‌کنندگان پرداخته و آنها را صورت‌بندی نموده است. در این نوشتار، تجربۀ زیستۀ جامعۀ عراق از بستر مناسکی اربعین را که شامل احساسات، افکار، برداشت‌ها و تعابیری است که این کنشگران در مواجهه با کنش مناسکی کسب می‌کنند، در بستر "خدمت به زائران حسینی"-که رکن تجربۀ معنوی جامعۀ عراق است- بررسی کرده‌ایم تا بتوانیم به مدد روش انسان‌شناسی تفسیری به توضیح و تبیین کنش‌های دینی و فرهنگی و نیز فهم الگوی ادراکی کنشگران عراقی در مواجهه و تجربۀ امر قدسی بپردازیم. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که پنج درون‌مایۀ اصلی را به عنوان مؤلّفه‌های اساسی علل قداست و اهمیت خدمت‌رسانی و پذیرایی از زائران اربعینی برشمرد که عبارتند از :ادراک امر قدسی و مواجهۀ با آن، خدمت به زائران امام حسین به مثابۀ شرافت، برکت و گشایش زندگی ثمرۀ میزبانی، ظهور گفتمان هویت اربعینی و تعلیق سلسله مراتب اجتماعی و تعلیق عقلانیت ابزاری در فرایند کنشگری خدمت.همچنین عمدۀ مضامین فرعی برآمده از تحقیق عبارتند از: اتصال معنوی با امام حسین(ع) و محبت به ایشان، احساس خشیت نسبت به امام حسین(ع)، احساس آرامش و بهجت و تقرّب به خداوند، قداست زائر به عنوان مهمان امام حسین(ع)، باور به شفاعت و دستگیری امام، کرامات و رخدادهای معجزه‌وار در طی خدمت به زوّار، تأمین رزق مادی و معنوی سال در اربعین، برآورده شدن حاجات مادی و معنوی، ارتباطات درون فرهنگی، پیوندهای میان فرهنگی، مناسک فراملّیتی، بازتولید فرهنگ بخشش و ایثار(مواسات)، طرد لذت‌محوری و سودگرایی دنیوی و حس جذبه و عنایت امام حسین(ع) به خادمان. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| "؛ زیارت اربعین"؛ تجربۀ زیسته"؛ کنشگران عراقی"؛ امر قدسی"؛ هویت اربعینی"؛؛ "؛ شرافت خدمت" | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 62 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب