پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,878 |
| تعداد مقالات | 74,135 |
| تعداد مشاهده مقاله | 137,878,594 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,237,314 |
بررسی کارآمدی نظریۀ حرکت جوهری صدرالمتألهین در تحلیل پدیدۀ تبدل صُوَر | ||
| فلسفه و کلام اسلامی | ||
| دوره 58، شماره 1، مرداد 1404، صفحه 183-205 اصل مقاله (518.07 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2025.385731.523559 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید الهی نسب* 1؛ محمد جواد زکوی2 | ||
| 1دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| 2دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، فلسفه و کلام اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| پدیدۀ تبدّل صور یا بطور دقیق‌تر جایگزینی یک صورت نوعیه با صورت نوعیۀ دیگر در جهان مادّی، رخدادی است که تحلیلی فلسفی می‌طلبد. صدرالمتالهین بر پایۀ مبانی فلسفی خود ضمن ایراد انتقادات جدی به «کون‌وفساد» با ارائۀ نظریۀ «حرکت جوهری» و راه دادن حرکت در جواهر جسمانی، تحلیل فلسفی نوینی از این پدیده به دست می‌دهد. هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش اصلی است: «آیا تحلیل ملاصدرا از پدیدۀ تبدل صور با توجه به اشکالات او بر نظریۀ کون و فساد و بر پایۀ حرکت جوهری، تحلیلی کارآمد است؟» بر این اساس، در این مقاله با روش کتابخانه‌ای و تحلیل محتوا و با جست‌وجوی داده‌های مرتبط با هدف و سؤال اصلی تحقیق، ابتدا «نظریۀ کون و فساد» با توجه بیشتر به آثار ابن‌سینا تقریر و اشکالات ملاصدرا بر آن تبیین شده است، سپس نظریۀ «حرکت جوهری» و تحلیل آن از پدیدۀ تبدّل صور بیان شده است. بررسی‌های این مقاله در مقام جمع‌بندی و نتیجه‌گیری نشان می‌دهد، تحلیلی که ملاصدرا از چگونگی تبدّل صور ارائه می‌دهد؛ گرچه تفاوت‌های اساسی با تحلیل مبتنی بر نظریۀ کون و فساد دارد اما در نهایت همان اشکالاتی که ملاصدرا بر نظریۀ کون و فساد وارد می‌دانست به خود او نیز وارد خواهد بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تبدل صور؛ کون و فساد؛ ملاصدرا؛ حرکت جوهری | ||
| مراجع | ||
|
ابن سینا، حسین بن عبد الله (1383). دانشامه علائی. همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی.
____ (1381). الإشارات و التنبیهات. قم: ب‍وس‍ت‍ان کتاب.
____ (1405ق). الشفاء (الطبیعیات). قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره).
____ (1363). المبدأ و المعاد (ابن سینا). تهران: موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران-دانشگاه مک گیل.
____ (1379). النجاة. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
____ (1361). فن سماع طبیعی. ترجمه محمد علی فروغی. تهران: انتشارات امیر کبیر.
____ (1376). الاهیات شفا. تصحیح حسن زاده آملی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
____ (1375). النفس من کتاب الشفاء. تصحیح حسن زاده آملی. قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
ارسطو (1378). سماع طبیعی (فیزیک). ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: فرح نو.
ــــــــــ (1389). متافیزیک (مابعدالطبیعه) ترجمه شرف‌الدین خراسانی. چاپ ششم. تهران: انتشارات حکمت.
ارشد ریاحی، علی و محمد خسروی فارسانی (1393). تأملی در نقض و ابرام‌های برجستگان مکتب تهران در مورد بقاء موضوع در حرکت جوهری. مجله مجله متافیزیک. 18 (6).
ارشد ریاحی، علی (1385). نقدی بر نظریة حرکت جوهری ملاصدرا و تأثیر آن در فهم او از آیات. مجله مقالات و بررسی‌ها. 39 (1).
اژدر، علیرضا (1391). بررسی انتقادی نظریة حرکت جوهری. مجله دو فصلنامه حکمت صدرایی. 1 (1).
آذرنوش، آذرتاش (1379). فرهنگ معاصر عربی-فارسی. تهران: نشر نی.
اسدی، مهدی (1403). نقد اثبات حرکت جوهری از راه تبعیت، تشأن و علیت. دو فصلنامه علمی فلسفه. 22 (1).
بستانی، فواد افرام (1375). فرهنگ ابجدی اسلامی تهران: انتشارات اسلامی.
____ (1394). تحریر ایقاظ النائمین. قم: مرکز بین المللی نشر اسراء.
____ (1393). رحیق مختوم جلد 11. تحقیق پارسانیا. قم: مرکز بین المللی نشر اسراء.
____ (1396). رحیق مختوم جلد 13. تحقیق پارسانیا. قم: مرکز بین المللی نشر اسراء.
____ (1393). رحیق مختوم جلد 14. تحقیق پارسانیا. قم: مرکز بین المللی نشر اسراء.
____ (1395). رحیق مختوم جلد 15. تحقیق پارسانیا. قم: مرکز بین المللی نشر اسراء.
____ (1395). رحیق مختوم جلد 16. تحقیق پارسانیا. قم: مرکز بین المللی نشر اسراء.
____ (1396). رحیق مختوم جلد 19. تحقیق پارسانیا. قم: مرکز بین المللی نشر اسراء.
جلوه، میرزا ابوالحسن (1385). مجموعه آثار حکیم جلوه. تصحیح رضازاده. تهران: حکمت.
سبزواری، هادی بن مهدی (1369). شرح المنظومة (تعلیقات حسن زاده). تهران: نشر ناب.
شهرزوری، محمد بن محمود (1383). الشجرة الإلهیة. تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
شیدان شید، حسینعلی و توکلی، محمد هادی (1398). حکیم سبزواری و نقد برهان صدرالمتألّهین بر حرکت جوهری. مقالات جاویدان خرد. 35 (16).
صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1382). شرح و تعلیقه بر الاهیات شفاء. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
____ (بی‌تا). شرح الهدایة الاثیریة. بی‌جا.
____ (1368). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بی‌جا: مکتبة المصطفوی.
____ (1392). تعلیقه ملاصدرا بر حکمة الاشراق. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
طباطبائی، سید محمدحسین (۱۳۹۹). بدایة الحکمة، تعلیقه علی امینی‌نژاد، تهران: انتشارات آل‌احمد.
____ (1389). نهایة الحکمة. تعلیقۀ فیاضی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى (ره).
____ (1416ق). نهایة الحکمة. قم: جامعة الکتاب.
عبودیت، ع‍ب‍دال‍رس‍ول (1398). درآمدی بر نظام حکمت صدرائی تهران: سازمان سمت.
فخر رازی، محمد بن عمر (1384). شرح الإشارات و التنبیهات (فخر رازی). تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
____ (1411ق). المباحث المشرقیة. قم: بیدار.
فرقانی، محمد کاظم (1385). تاملی بر نظریة حرکت جوهری. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه اصفهان). 46.
فیومی، محمد بن علی (۱۴۳۸ق). المصباح المنیر. قم: انتشارات طلیعه نور.
فنائی اشکوری، محمد (1385). حرکت جوهری و تجدد امثال. مجله معرفت فلسفی. 12.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391). آموزش فلسفه. قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى (ره).
____ (1380). شرح جلد اول الاسفارالاربعه جزء دوم. قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى (ره).
محمدی، بهزاد و دهباشی، مهدی (1393). بررسی آراء میرزا ابوالحسن جلوه در نقد حرکت جوهری ملاصدرا. مجله خردنامه صدرا. 19 (4).
نائیجی، محمد حسین (1387). ترجمه و شرح کتاب نفس شفاء. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد (1403ق). شرح الإشارات و التنبیهات للطوسی (مع المحاکمات). قم: دفتر نشر الکتاب.
هاشمی‌فر، غلامعلی و عظیمی، مهدی (1402). دفاع صدرالمتألهین از دو چالش تناقض‌باورانه در حرکت جوهری. مجله خردنامه صدرا، 28 (1).
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 74 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 50 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب