
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,878 |
تعداد مقالات | 74,135 |
تعداد مشاهده مقاله | 137,885,062 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,253,233 |
بررسی تطبیقی مفهوم انسجام در بلاغت عربی و فارسی و دانش های وابسته به آن | ||
پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مرداد 1404 | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2025.377961.2007 | ||
نویسندگان | ||
هما رحمانی1؛ عبدالله رادمرد* 2؛ احسان قبول3 | ||
1دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده و ادبیات علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی | ||
2عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
3دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده و ادبیات علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی، کد پستی: 9177948883 | ||
چکیده | ||
از جمله حوزههای مشترک میان فارسی و عربی بلاغت است و انسجام از جمله اصطلاحاتی است که در منابع بلاغت عربی و فارسی مطرح شده است. این اصطلاح را برای نخستین بار اسامة بن منقذ در قرن ششم در کتاب نقد الشعر در معنای بدیههگویی و سخن به دور از تکلّف و پیچیدگی مطرح ساخت. در این جستار برآنیم بر اساس نظریة فرانسوی ادبیات تطبیقی که بر دو اصل اختلاف زبانی و روابط تاریخی استوار است به بررسی جریان مفهومی اصطلاح انسجام در بلاغت عربی و فارسی بپردازیم. در این میان به تعریف انسجام در دانشهایی چون دستور زبان، معانی، بدیع و زبانشناسی نوین توجه خواهیم داشت. روش این پژوهش اینگونه است که نخست با رویکردی نظری امکان بررسی مسئلة پژوهش بر اساس نظریة فرانسوی تایید شده است؛ سپس با رویکردی تاریخی سیر انسجام در بلاغت عربی و فارسی طبقهبندی شده است و سرانجام با رویکردی مقایسهای رابطة انسجام در بلاغت فارسی و عربی و نیز دانشهای مرتبط با آن تحلیل شده است و در این میان با روش تحلیل محتوا طبقهبندیای از تحوّل معنایی انسجام در منابع بلاغی پرداختهایم. نتایج تحقیق بیانگر آن است که اصطلاح انسجام بر اساس ادوار بلاغت عربی سه دورة اصلی را پشت سرگذاشته است؛ این سه دوره عبارت است از: دوره پیدایش (از قرن اول تا چهارم هجری) دورة شکوفایی (از قرن پنجم تا ششم) و دورة افول (پس از قرن ششم) و در این میان آثار بلاغی فارسی در این زمینه بیشتر تأثیرپذیر بودند. با ورود اصطلاح انسجام در مفهوم زبانشناسی آن، انسجام در معنای بلاغت سنّتی آن کمتر در آثار بلاغی فارسی به کار رفت؛ هرچند مفهوم امروزین انسجام از همان آغاز بلاغت عربی و فارسی در ذیل اصطلاحاتی چون تلائم و تفویف قابل شناسایی است. | ||
کلیدواژهها | ||
انسجام؛ بلاغت؛ ادبیات تطبیقی؛ بدیههگویی؛ تلائم؛ تفویف | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 49 |