
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,878 |
تعداد مقالات | 74,135 |
تعداد مشاهده مقاله | 137,885,065 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,253,255 |
پدیدارشناسی شیوههای متأخر تکریم شهدا در زندگی روزمره؛ مطالعهای در خیابان ایران | ||
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران | ||
مقاله 7، دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 56، شهریور 1404، صفحه 491-507 اصل مقاله (1.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jisr.2025.393719.1614 | ||
نویسندگان | ||
مریم رفعت جاه* ؛ نرگس امامی شوشتری | ||
گروه انسان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
شهادت یکی از مفاهیم برخاسته از شریعت اسلام و شامل افرادی است که جان خود را آگاهانه برای هدفی متعالی فدا کردهاند. از جملۀ این افراد میتوان شهدای جمهوری اسلامی را مثال زد که برخی از آنان از حیث مقابر و منزلت، جایگاه متمایزی دارند. این تمایز، تعامل و ذهنیت ویژهای در میان باورمندان آنها ایجاد کرده است. پژوهش حاضر تعاریف و باورهای شماری از زائران مقابر شهدا در محلۀ ایران شهر تهران را واکاوی میکند. روش پژوهش پدیدارشناسی است و مشارکتکنندگان از میان خانوادههای مذهبی و انقلابی خیابان ایران انتخاب شدهاند که برخی از آنها خانوادۀ شهید هستند. یافتهها نشان میدهد شرکتکنندگان، شهدا را بر پایۀ ویژگیهای شخصیتی بهویژه اخلاص تعریف میکنند، هرچند برداشت آنان از اخلاص متفاوت است. جوانان آن را در روابط اجتماعی و میانسالان در عبادات فردی میجویند. اغلب مصاحبهشوندگان، توسل به شهدا را مشروع میدانند و تجربه کردهاند، اما موضوع و گسترۀ توسل آنان به شهدا با توسل به امامان معصوم متفاوت است. رابطه با ائمه رسمیتر و با فاصله، و رابطه با شهدا صمیمیتر و گستردهتر ترسیم میشود. توسل به شهدا بهعنوان واسطهای برای تقرب به امامان و سپس خداوند درک میشود. تجربۀ زیستۀ شهادت چنان در ذهن برخی خانوادهها برجسته است که جایگاه شهدا در ذهنشان با امامان معصوم همپوشانی یافته و بیانگر طیفی از نگرشهای متکثر است. | ||
کلیدواژهها | ||
تکریم؛ توسل؛ حفظ حرمت شهدا؛ زندگی روزمره؛ شهادت | ||
مراجع | ||
آزادارمکی، تقی و غیاثوند، احمد (1381). تحلیل جامعهشناختی وضعیت دینداری جوانان با رویکرد بیشکلی دینورزی. پژوهشنامه علوم انسانی، 35، 117-148.
برگر، پیتر (1380). افول سکولاریسم. ترجمه افشار امیری. تهران: نشر پنگان.
بشیریه، حسین (1377). جامعهشناسی سیاسی: نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی. تهران: نی.
خلیلی پالندی، فرشته و کرد نائیج، اسدالله (1397). تاثیر فرهنگ ایثار و شهادت بر سرمایه اجتماعی با میانجیگری باورهای دینی. مدیریت اسلامی، 62(3)، 37-57. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.22516980.1397.26.3.3.8
دهخدا، علی اکبر (1349)، لغت نامه، شماره مسلسل 160، شماره حرف ش، بخش اول، 171-169.
رفعتجاه، مریم و شمسایی زفرقندی، شایسته (1394). دگرگونی ارزشهای دینی و انقلابی در بین دو نسل از خانوادههای مذهبی ساکن خیابان ایران. پژوهشهای انسانشناسی ایران، 10(1)، 31-54. https://doi.org/10.22059/ijar.2021.321740.459664
سراج زاده، سید حسین (1383). چالشهای دین و مدرنیته، انتشارات طرح نو.
سلمانپور، محمدجواد و ایمانیفر، حمیدرضا (1389). مرگ و شهادت از دیدگاه قرآن و روانشناسی. پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم، 1(8)، 92-118.
شریعتی، سارا (1394). جامعهشناسی دین در دنیای جدید و جهان اسلام. آکادمی مطالعات ایرانی لندن.
علمی، قربان و حسنزاده، مهدی (1391). واکاوی روش پیتر برگر در فهم دین. معرفت ادیان، 3(3)، 29-44.
کلینی، محمد بن یعقوب (تاریخ نامشخص). اصول کافی، جلد 5. تهران: انتشارات اسوه.
مکارم شیرازی، ناصر (1380). تفسیر نمونه. قم: دارالکتب الاسلامیه، ج3.
مرشدی، ابوالفضل (1391). جامعهشناسی و الهیات در آراء پیتر برگر، مطالعات اجتماعی دین، 1(1)، 72-86.
نهجالبلاغه (1379). ترجمه محمد دشتی. قم: انتشارات الهادی.
نایبی، هوشنگ و آزاد ارمکی، تقی (1385). سکولاریسم و رابطه آن با تحصیلات عالی، مجله جامعه شناسی ایران، 7(3)،76-93. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17351901.1385.7.3.5.0
هاشمی، حکیمه و زارع، سعید (1395). بررسی رابطه نوع دینداری دانشجویان و میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی، رسانه و فرهنگ، 6(2)، 197-212.
Azadarmaki, T., & Ghiayasvand, A. (2002). A sociological analysis of youth religiosity with the approach of religion shapelessness. Pazhuheshnameh-ye Olum-e Ensani, 35, 117–148. (In Persian) Bashirieh, H. (1998). Political sociology: The role of social forces in political life. Tehran: Ney Publishing. (In Persian)
Berger, P. (2001). The decline of secularism (A. Afshar Amiri, Trans.). Tehran: Pengan Publications. (In Persian)
Berger, l. P.(1997). Secularism in Retreat, the National Interest, 46, 3-12. https://doi.org/10.1017/CBO9781139924610.011
Dehkhoda, A. (1970). Definition of Shahid [Martyr]. In Dehkhoda Dictionary. Serial No. 160, letter of sh, the First Part, pp. 169-171, (In Persian).
Doostdar, A. (2018). Empirical spirits: Islam, spiritism, and the virtues of science in Iran. University of Chicago Press.
Elmi, Gh., & Hasan Zadeh, M. (2012). An analysis of Peter Berger’s method in understanding religion. Ma'refat-e Adyan, 3(3), 29–44. (In Persian)
Faherty, R. L. (n.d.). Nature and origins of sacrifice. Encyclopedia Britannica. Retrieved from https://www.britannica.com
Khalili Palandi, F., & Kord Naij, A. (2018). The impact of sacrifice and martyrdom culture on social capital with the mediation of religious beliefs. Islamic Management Research Quarterly, 62(3), 37–57. (In Persian)
Kuleini, M. ibn Yaqub. (n.d.). Al-Kafi, Vol. 5. Tehran: Osveh Publishing. (In Persian)
Glock, C. Y., & Stark, R. (1970). Religion and society in tension. Rand McNally & Company
Hervieu-Léger, D. (2001). Religion as a chain of memory. Rutgers University Press.
Lawson, D. (2015, August 11). Iron Maiden: The Book of Souls review. Classic Rock. Retrieved from https://www.loudersound.com
Makarem Shirazi, N. (2001). Tafsir Nemouneh, Vol. 3. Qom: Dar al-Kutub al-Islamiyah. (In Persian)
Morshedi, A. (2012). Sociology and theology in the thought of Peter Berger. Journal of Social Studies on Religion, 1(1), 72–86. (In Persian)
Nahj al-Balagha. (2000). (M. Dashti, Trans.). Qom: Al-Hadi Publications. (In Persian)
Nielson, W. K. (2019). The making of the cultures of martyrdom: An anthropological perspective. California State University, Fullerton.
Nayebi, H. & Azadarmaki, T. (2006). Secularism and its effects on the higher education, Iranian Journal of Sociology, 7(3), pp 76-93, (In Persian), https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17351901.1385.7.3.5.0
Rafatjah, M., & Shamsaei Zafargandi, Sh. (2015). Transformation of religious and revolutionary values between two generations in religious families of Iran Street, Tehran. Iranian Anthropology Research Journal, 10(1), 31–54, https://doi.org/10.22059/ijar.2021.321740.459664 (In Persian)
Salmanpour, M. J., & Imanifar, H. R. (2010). Death and martyrdom from the perspective of the Quran and psychology. Qur'anic Sciences and Teachings Journal, 1(8), 92–118. (In Persian)
Shariati, S. (2015). Sociology of religion in the modern world and the Islamic world. London Academy of Iranian Studies (LAIS). (In Persian)
Sam Sawyer, S.J. (2018). 50 years after the martyrdom of Martin Luther King Jr., equal rights are still threatened. America Magazine. Retrieved from https://www.americamagazine.org
Winters, J. (1997). Dying for God: Martyrdom in the Shi’i and Babi religions (Master's thesis). University of Toronto. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 54 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 19 |