سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات163
تعداد شماره‌ها6,877
تعداد مقالات74,134
تعداد مشاهده مقاله137,824,371
تعداد دریافت فایل اصل مقاله107,228,834
دارابی شاهماری, سحر, احمدابادی, علی. (1404). بررسی تغییرات تیپولوژی پوششی رودخانه جاجرود با تأکید بر تأثیرات انسانی. , 57(1), 43-61. doi: 10.22059/jphgr.2025.387862.1007867
سحر دارابی شاهماری; علی احمدابادی. "بررسی تغییرات تیپولوژی پوششی رودخانه جاجرود با تأکید بر تأثیرات انسانی". , 57, 1, 1404, 43-61. doi: 10.22059/jphgr.2025.387862.1007867
دارابی شاهماری, سحر, احمدابادی, علی. (1404). 'بررسی تغییرات تیپولوژی پوششی رودخانه جاجرود با تأکید بر تأثیرات انسانی', , 57(1), pp. 43-61. doi: 10.22059/jphgr.2025.387862.1007867
دارابی شاهماری, سحر, احمدابادی, علی. بررسی تغییرات تیپولوژی پوششی رودخانه جاجرود با تأکید بر تأثیرات انسانی. , 1404; 57(1): 43-61. doi: 10.22059/jphgr.2025.387862.1007867

بررسی تغییرات تیپولوژی پوششی رودخانه جاجرود با تأکید بر تأثیرات انسانی

پژوهش های جغرافیای طبیعی
دوره 57، شماره 1، اردیبهشت 1404، صفحه 43-61    اصل مقاله (2.53 M)
نوع مقاله: مقاله کامل
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jphgr.2025.387862.1007867
نویسندگان
سحر دارابی شاهماری؛ علی احمدابادی*
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده
درک تعاملات اجزای سیستم رودخانه‌ای در پاسخ به محرک‌های خارجی برای پیشبرد مدیریت پایدار محیط رودخانه ضروری است. هدف این تحقیق، بررسی تغییرات تیپولوژی پوشش گیاهی حاشیه رودخانه جاجرود طی دوره 1402-1367 بوده است. در این پژوهش، از عکس‌های هوایی آنالوگ سال 1367 و تصاویر اولتراکم سال 1402 استفاده شد. برای بازه‌بندی رودخانه بر اساس ژئوفرم از روش GUS استفاده شد. بر اساس بررسی ژئومورفولوژی رود، 5 بازه 800 متری تعیین و نوع حصر کرانه‌های چپ و راست رودخانه، پایداری، نوع رسوبات و شیب و ارتفاع هر بازه بررسی شد. رودخانه جاجرود به 5 بازه ژئومورفیک تفکیک شد. سپس، تعدادی مقطع عرضی شبه موازی در فاصله مناسب در امتداد رودخانه ترسیم شد. طبقه‌بندی تیپولوژی پوششی در هر یک از مقاطع عرضی شامل مجرای رودخانه، چمنزار، پوشش گیاهی چوبی بلند و کوتاه، جزایر رسوبی، بار رسوبی حاشیه‌ای، عوارض انسانی و جزایر گیاهی بود. نوسانات تغییر در پوشش گیاهی بیانگر کاهش تیپولوژی علفزار حاشیه‌ای در سال 1402 نسبت به سال 1367 است. مساحت تیپولوژی جزایر گیاهی میان آبراهه در سال 1402 با 265633 مترمربع در مقایسه با سال 1367 (165415 مترمربع) کاهش‌یافته است. تیپولوژی رسوبات حاشیه‌ای و عوارض انسانی در سال 1402 در مقایسه با 1367 افزایش‌یافته که حاکی از تغییر کاربری اراضی و تجاوز به اراضی حاشیه‌ای رودخانه جاجرود است.
کلیدواژه‌ها
تغییرات آنتروپوژنیک؛ تیپولوژی پوششی؛ رودخانه جاجرود؛ گیاهان حاشیه‌ای؛ گیاهان مهاجم
مراجع
  1. لایقی، صدیقه؛ کرم، امیر و شایان، سیاوش. (1394). هیدروژئومرفولوژی رودخانه با تأکید بر پتانسیل احیا و وضعیت پوشش گیاهی بر اساس مدل کیفی روزگن (مطالعه موردی: رودخانه جاجرود). سومین همایش ملی انجمن ایرانی ژئومورفولوژی، ژئومورفولوژی و بحران آب. 29 اردیبهشت 1394. تهران: دانشکده علوم جغرافیایی.
  2. سربازی، زهرا؛ ثروتی، محمدرضا و سبک خیز، فاطمه. (1395). تحلیل مقایسه‌ای فعالیت‌های تکتونیک در حوضه‌های حبله رود، رود حاجی عرب و جاجرود با استفاده از روش‌های مورفومتری. فصلنامه جغرافیای طبیعی، 9(31)، 76-55.
  3. دارابی شاهماری، سحر؛ قنواتی، عزت اله و احمدآبادی، علی. (1402). بررسی حساسیت ژئومورفیک رودخانه طالقان با تأکید بر نقش پوشش گیاهان حاشیه‌ای. پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، 12(1)، 205-223. Doi:10.22034/GMPJ.2023.384198.1414
  4. دارابی شاهماری، سحر؛ قنواتی، عزت اله و احمدآبادی، علی. (1399). تحلیل زیستگاه‌های حاشیه‌ای رودخانه طالقان بر اساس واحدهای ژئومورفیک رودخانه‌ای. پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، 9(2)، 60-80. Doi:10.22034/GMPJ.2020.118225
  5. رامشت، محمدحسین؛ آرا، هایده؛ شایان، سیاوش و یمانی، مجتبی. (1391). ارزیابی دقت و صحت شاخص‌های ژئومورفولوژیکی با استفاده از داده‌های ژئودینامیکی (مطالعه موردی: حوضه آبریز جاجرود در شمال شرق تهران). جغرافیای و برنامه‌ریزی محیطی، 23(2)، 52-35.
  6. قنبری، عاطفه. (1399). آسیب‌شناسی ورود گردشگران به پهنه‌های اکولوژیک رودخانه‌ای موردمطالعه حوضه رودخانه جاجرود. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
  7. عطری، شیده؛ پناهی، مصطفی؛ ارجمندی، رضا و قره گوزلو، علی‌رضا. (1400). مدل‌سازی پیش‌بینی مجموعه حفاظت‌شده جاجرود، بر اساس ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی 30 سال گذشته با استفاده از نرم‌افزار InVEST. فصلنامه علوم محیطی، 19(1)، 238-219. Doi:10.52547/ENVS.32021
  8. ایلانلو، مریم و کرم، امیر. (1399). ارزیابی شرایط هیدرومورفولوژیکی رودخانه جاجرود با استفاده از روش MQI. تحقیقات جغرافیایی کاربردی،20(56)، 35-53. Doi:10.29252/jgs.20.56.35
  9. حسین‌زاده، محمدمهدی؛ صالحی پور میلانی، علیرضا و حیدری، شیدا. (1403). تغییرات ژئومورفیک رودخانه چشمه کیله در محدوده جلگه ساحلی غرب مازندران. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 56(3)، 95-114. Doi:10.22059/JPHGR.2024.385658.1007853
  10. رحیمی، نعیمه؛ صالحی‌پور، علیرضا و خالقی، سمیه. (1403). ارزیابی کمی اثر سیلاب بر تغییرات مجرای رودخانه مطالعه موردی: رودخانه سدیج استان هرمزگان. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 56(1)، 1-23. Doi:10.22059/JPHGR.2024.374771.1007823
  11. رضایی، مرضیه؛ یاسی، مهدی و فرهودی، جواد. (1401). بررسی تأثیر احداث سد بر پارامترهای اکولوژیکی رودخانه (جاجرود- پایین‌دست لتیان). اکوهیدرولوژی، 9(4)، 797-814. Doi:10.22059/IJE.2023.346827.1669
  12. Allahdadi, Z., Malmasi, S., Montazeralzohour, M., Moein Sadeghi, S., & Khabbazan, M. (2022). Presenting the spatio-temporal model for predicting and determining permissible land use changes based on drinking water quality standards: a case study of Northern Iran. Resources, 11(11), 103.  https://doi.org/10.3390/resources11110103
  13. Atari, Sh., Panahi, M., Arjamandi, R., & Gharehgozlu, A. R. (2021). Predictive modeling of Jajroud protected area based on evaluation of land use change trends over the past 30 years using InVEST software. Environmental Sciences Quarterly, 19(1), 219–238. https://doi.org/10.52547/ENVS.32021 [in persian].
  14. Belletti, B., Rinaldi, M., Bussettini, M., Comiti, F., Gurnell, AM., Mao, L., Nardi, L., & Vezza, P. (2017). Characterising physical habitats and fluvial hydromorphology: A new system for the survey and classification of river geomorphic units. Geomorphology, 283, 143-57. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2017.01.032
  15. Chaulagain, S., Stone, M. C., Morrison, R. R., Yang, L., Coonrod, J., & Villa, NE. (2023). Determining the response of riparian vegetation and river morphology to drought using Google Earth Engine and machine learning. Journal of Arid Environments, 219, 105068. https://doi.org/10.1016/j.jaridenv.2023.105068
  16. Darabi Shahmari, S., Ghanavati, E., & Ahmadabadi, A. (2020). Analysis of riparian habitats of Taleghan River based on fluvial geomorphic units. Quantitative Geomorphological Research, 9(2), 60–80. https://doi.org/10.22034/GMPJ.2020.118225 [in persian].
  17. Darabi Shahmari, S., Ghanavati, E., & Ahmadabadi, A. (2023). Geomorphic sensitivity assessment of Taleghan River with emphasis on the role of riparian vegetation. Quantitative Geomorphological Research, 12(1), 205–223. https://doi.org/10.22034/GMPJ.2023.384198.1414 [in persian].
  18. Darabi Shahmari, S., Ghanavati, E., & Ahmadabadi, A. (2024). Evolution of riparian vegetation in response to anthropogenic effects: The Taleqan River, Iran. Earth Surface Processes & Landforms, 49(11), 3620-3637.  
  19. Felipe‐Lucia, M. R., Soliveres, S., Penone, C., Fischer, M., Ammer, C., Boch, S., Boeddinghaus, R. S., Bonkowski, M., Buscot, F., Fiore‐Donno, A. M., Frank, K., Goldmann, K., Gossner, M. M., Hölzel, N., Jochum, M., Kandeler, E., Klaus, V. H., Kleinebecker, T., Leimer, S., & Allan, E. (2020). Land‐use intensity alters networks between biodiversity, ecosystem functions, and services. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 117(45), 28140–28149. https://doi.org/10.1073/pnas.20162101
  20. Ghanbari, A. (2020). Pathology of tourist entry to riverine ecological zones: Case study of Jajroud River basin. Master's Thesis, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Faculty of Literature and Humanities. [in persian].
  21. Gong, Y., Ye, C., & Zhang, Q. (2023). Effects of flooding outweigh those of vegetation restoration on key processes of carbon and nitrogen cycling in a degraded riparian zone. Catena, 1, 220:106610. https://doi.org/10.1016/j.catena.2022.106610
  22. Habel, J. C., & Ulrich, W. (2021). Ecosystem functions in degraded riparian forests of southeastern Kenya. Ecology and Evolution, 11(18), 12665-75.  https://doi.org/10.1002/ece3.8011
  23. Hironobu, S., Varawoot, V., & Whitaker, A. C. (2003). Stochastic flow duration curves for evaluation of flow regimes in rivers. Journal of the American Water Resources Association, 39(1), 47–58. https://doi.org/10.1111/j.1752-1688.2003.tb01560.x
  24. Hooper, D. U., Chapin, F. S., Ewel, J. J., Hector, A., Inchausti, P., Lavorel, S., Lawton, J. H., Lodge, D. M., Loreau, M., Naeem, S., Schmid, B., Setälä, H., Symstad, A. J., Vandermeer, J., & Wardle, D. A. (2005). Effects of biodiversity on ecosystem functioning: A consensus of current knowledge. Ecological Monographs, 75(1), 3–35.  https://doi.org/10.1890/04-0922
  25. Hoppenreijs, J. H., Eckstein, R. L., & Lind, L. (2022). Pressures on boreal riparian vegetation: A literature review. Frontiers in Ecology and Evolution, 9, 806130. https://doi.org/10.3389/fevo.2021.806130
  26. Hosseinzadeh, M. M., Salehipour Milani, A., & Heydari, Sh. (2024). Geomorphic changes of Cheshmeh Kileh River in the coastal plain area of western Mazandaran. Physical Geography Research, 56(3), 95–114. https://doi.org/10.22059/JPHGR.2024.385658.1007853 [in persian].
  27. https://doi.org/10.1002/esp.5891
  28. Ilanlou, M., & Karam, A. (2020). Assessment of the hydromorphological conditions of the Jajroud River using the MQI method. Applied Geographical Research, 20(56), 35–53. https://doi.org/10.29252/jgs.20.56.35 [in persian].
  29. Layeghi, S., Karam, A., & Shayan, S. (2015). Hydrogeomorphology of the river with emphasis on rehabilitation potential and vegetation status based on the Rosgen qualitative model (Case study: Jajroud River). The 3rd National Conference of the Iranian Geomorphology Association: Geomorphology and Water Crisis, May 19, 2015. Tehran: Faculty of Geographical Sciences. [in persian].
  30. Lin, Z. S., & Wang, S. G. (2002). Study on the relation s between the animal species extinct ion and habitat destruction. Acta Ecologica Sinica, 22(4), 535–540.
  31. Medeiros, P. M., Seidel, M., Ward, N. D., Carpenter, E. J., Gomes, H. R., Niggemann, J., Krusche, A. V., Richey, J. E., Yager, P. L., & Dittmar, T. (2015). Fate of the Amazon River dissolved organic matter in the tropical Atlantic Ocean. Global Biogeochemical Cycles, 29(5), 677-90. https://doi.org/10.1002/2015GB005115
  32. Rahimi, N., Salehipour, A., & Khaleghi, S. (2024). Quantitative evaluation of the flood impact on river channel changes: Case study of Sedij River in Hormozgan Province. Physical Geography Research, 56(1), 1–23. https://doi.org/10.22059/JPHGR.2024.374771.1007823 [in persian].
  33. Ramesht, M. H., Ara, H., Shayan, S., & Yamani, M. (2012). Evaluation of the accuracy and reliability of geomorphological indices using geodynamic data (Case study: Jajroud watershed in the northeast of Tehran). Geography and Environmental Planning, 23(2), 35–52. [in persian]. http://irdoi.ir/493-650-999-890
  34. Rezaei, M., Yasi, M., & Farhodi, J. (2022). Investigating the impact of dam construction on river ecological parameters (Jajroud – downstream of Latian Dam). Ecohydrology, 9(4), 797–814. https://doi.org/10.22059/IJE.2023.346827.1669 [in persian].
  35. Rinaldi, M., Belletti, B., Comiti, F., & Nardi, L. (2015). The Geomorphic Units survey and classification System (GUS), Deliverable 6.2, Part 4, of REFORM (REstoring rivers FOR effective catchment Management), a Collaborative project (large-scale integrating project) funded by the European Commission within the 7th Framework Programme under Grant Agreement 282656. Available from: https://www.researchgate.net/publication/283539400
  36. Rodrigues, J. M., de Souza, J. O., Xavier, R. A., Santos, C. A., & da Silva, R. M. (2023). Geomorphic changes in river styles in a typical catchment of the Brazilian semiarid region. Catena, 232, 107423. https://doi.org/10.1016/j.catena.2023.107423
  37. Rubi, J. A., & Görres, J. H. (2022). The effects of mycorrhizae on phosphorus mitigation and pollinator habitat restoration within riparian buffers on unceded land. Restoration Ecology, 31(1), e13671.  https://doi.org/10.1111/rec.13671
  38. Sarbazi, Z., Servati, M. R., & Sabokkhiz, F. (2016). A comparative analysis of tectonic activities in the basins of Hableh Rood, Haji Arab River, and Jajroud River using morphometric methods. Journal of Physical Geography, 9(31), 55–76. [in persian].
  39. Sharma, A., Patel, P. L., & Sharma, P. J. (2022). Influence of climate and land-use changes on the sensitivity of SWAT model parameters and water availability in a semi-arid river basin. Catena, 215, 106298. https://doi.org/10.1016/j.catena.2022.106298
  40. Sunil, C., Somashekar, R. K., & Nagaraja, B. C. (2011). Impact of anthropogenic disturbances on riparian forest ecology and ecosystem services in Southern India. International Journal of Biodiversity Science, Ecosystem Services & Management, 7(4), 273-82. https://doi.org/10.1080/21513732.2011.631939
  41. Tomlnson, S. M., & d'Carlo, H. E. (2003). The need for high resolution time series data to characterize Hawaiian streams. Journal of The American Water Resources Association. 39(1): l13–123. https://doi.org/10.1111/j.1752-1688.2003.tb01565.x
  42. Tschumi, M., Ekroos, J., Hjort, C., Smith, H. G., & Birkhofer, K. (2018). Predation‐mediated ecosystem services and disservices in agricultural landscapes. Ecological Applications, 28(8), 2109–2118.  https://doi.org/10.1002/eap.1799
  43. Van der Most, M., & Hudson, P. F. (2018). The influence of floodplain geomorphology and hydrologic connectivity on alligator gar (Atractosteus spatula) habitat along the embanked floodplain of the Lower Mississippi River. Geomorphology, 302, 62-75. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2017.09.032
  44. Wohl, E. (2014). Time and the rivers flowing: Fluvial geomorphology since 1960. Geomorphology, 1(216), 263-82. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2014.04.012
  45. Yang, J., Li, E. H., Yang, C., Xia, Y., & Zhou, R. (2022). Effects of South-to-North water diversion project cascade dams on riparian vegetation along the middle and lower reaches of the Hanjiang River, China. Frontiers in Plant Science, 13, 849010. https://doi.org/10.3389/fpls.2022.849010
  46. Ye, F., Chen, Q., & Li, R. (2010). Modelling the riparian vegetation evolution due to flow regulation of Lijiang River by unstructured cellular automata. Ecological informatics, 5(2), 108-14. https://doi.org/10.1016/j.ecoinf.2009.08.002
  47. Yonaba, R., Koïta, M., Mounirou, L. A., Tazen, F., Queloz, P., Biaou, A. C., Niang, D., Zouré, C., Karambiri, H., & Yacouba, H. (2021). Spatial and transient modelling of land use/land cover (LULC) dynamics in a Sahelian landscape under semi-arid climate in northern Burkina Faso. Land Use Policy, 103, 105305. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2021.105305
  48. Zheng, J., Wang, L., & Li, C. (2023). Trends and Hotspots in Riparian Restoration Research: A Global Bibliometric Analysis during 1990–2022. Forests, 14(11), 2205.  https://doi.org/10.3390/f14112205
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 166
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 63





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب