سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات163
تعداد شماره‌ها6,877
تعداد مقالات74,134
تعداد مشاهده مقاله137,824,349
تعداد دریافت فایل اصل مقاله107,228,816
سلطانی فرد, جواد, موسوی, سیدامید. (1403). تحلیل قلمروشناختی «حقیقت قضایی» و میزان‌سنجی کارآمدی آن در اثبات جرایم منافی با عفت. , 54(2), 412-397. doi: 10.22059/jqclcs.2025.384803.1954
جواد سلطانی فرد; سیدامید موسوی. "تحلیل قلمروشناختی «حقیقت قضایی» و میزان‌سنجی کارآمدی آن در اثبات جرایم منافی با عفت". , 54, 2, 1403, 412-397. doi: 10.22059/jqclcs.2025.384803.1954
سلطانی فرد, جواد, موسوی, سیدامید. (1403). 'تحلیل قلمروشناختی «حقیقت قضایی» و میزان‌سنجی کارآمدی آن در اثبات جرایم منافی با عفت', , 54(2), pp. 412-397. doi: 10.22059/jqclcs.2025.384803.1954
سلطانی فرد, جواد, موسوی, سیدامید. تحلیل قلمروشناختی «حقیقت قضایی» و میزان‌سنجی کارآمدی آن در اثبات جرایم منافی با عفت. , 1403; 54(2): 412-397. doi: 10.22059/jqclcs.2025.384803.1954

تحلیل قلمروشناختی «حقیقت قضایی» و میزان‌سنجی کارآمدی آن در اثبات جرایم منافی با عفت

مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی
دوره 54، شماره 2، اسفند 1403، صفحه 412-397    اصل مقاله (294.66 K)
نوع مقاله: علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqclcs.2025.384803.1954
نویسندگان
جواد سلطانی فرد* 1؛ سیدامید موسوی2
1استادیار فقه و حقوق خصوصی دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران.
2دانشجوی دکترای دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران.
چکیده
بررسی ادلة‎‌ قانونی که در هر پرونده در اختیار قاضی قرار می‌گیرد، نتیجه‌ای را برای دادگاه مشخص می‌کند که با عنوان «حقیقت قضایی» شناخته می‌شود. این مفهوم گاهی با «حقیقت واقعی» پرونده، منطبق است و گاهی میان وضعیتی که در واقعیت رقم می‌خورد و نتیجه‌ای که ادلة ابرازی بر آن دلالت دارند، تنافی وجود دارد. در فرض اخیر، اهمیت تحلیل قلمروشناختی حقیقت قضایی و بررسی اعتبار یا عدم ‌اعتبار علم قاضی به‌عنوان یکی از ادلة مستقل در اثبات دعاوی به‌صورت کلی و جرایم منافی با عفت به‌صورت خاص مشخص می‌‎شود. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که در مقام رسیدگی به دعاوی، استناد قاضی به علم شخصی خود اعتباری ندارد و حاکمیت حقیقت قضایی به‌عنوان یک اصل کلی در نظام دادرسی جریان دارد و قاضی صرفاً مجاز به بررسی ادلة ابرازی در پرونده خواهد بود. این دیدگاه، با توجه به شیوه رفتاری شارع و قانونگذار در مواجهه با جرایم منافی با عفت، در این دسته از جرایم به‌طور خاص، با اولویت بیشتری ثابت خواهد بود. در مقابل حاکمیت اصل کلی حقیقت قضایی در جرایم منافی با عفت، مواردی به‌عنوان استثنا نیز وجود دارد که اگرچه در آنها حقیقت قضایی وقوع جرمی را ثابت می‌کند، از آنجایی‌ که قاضی به عدم ‌تحقق واقعی جرم آگاهی دارد، به‌دلیل رعایت احتیاط و حفظ نفوس، دماء، فروج و اعراض اشخاص، باید بر اساس علم شخصی خود حکم صادر کند. بنابراین، استناد به علم قاضی اعتباری ندارد، مگر در مواردی که منجر به اثبات نشدن جرایم منافی با عفت شود.
کلیدواژه‌ها
جرایم منافی با عفت؛ حقیقت قضایی؛ حقیقت واقعی؛ علم قاضی
مراجع

منابع

الف) فارسی

  1. آشوری، محمد (1389). آیین دادرسی کیفری. ج2، چ دوازدهم، تهران: سمت.
  2. بهرامی، بهرام (1387). ادلة اثبات. تهران: نگاه بینه.
  3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1397). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
  4. خمینی موسوی، سیدروح‌الله (1378). صحیفه نور. ج9، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امامی خمینی.
  5. شمس، عبدالله (1395). ادلة اثبات دعوا. چ23، تهران: دراک.
  6. صدرزاده افشار، محسن (1385). ادلۀ اثبات دعوا در حقوق ایران. چ چهارم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  7. فتحی، حجت‌الله؛ حسنی، محمد (1399). شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی. قم: دائره‌المعارف اسلامی.
  8. کاتوزیان، ناصر (1392). اثبات و دلیل اثبات. ج1، چ هشتم، تهران: میزان.
  9. گرجی، ابوالقاسم (1381). حدود و تعزیرات و قصاص. تهران: دانشگاه تهران.
  10. گلدوزیان، ایرج (1374). حقوق کیفری تطبیقی. ج1، تهران: جهاد دانشگاهی.
  11. گلدوزیان، ایرج (1393). ادلة اثبات دعوا. چ پنجم، تهران: میزان.
  12. میرمحمدصادقی، حسین (1386). جرایم علیه اشخاص. تهران: میزان.
13.محمودی دشتی، علی‌اکبر (1373). ادلة اثبات دعوا. قم: مجمع فکر اسلامی.

  1. هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1378). بایسته‌های فقه جزا. تهران: میزان.
  2. نوبهار، رحیم (1389). اهداف مجازات‌ها در جرایم جنسی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
 

ب) عربی

  1. آشتیانی، محمدحسن بن جعفر (1383). کتاب القضاء. ج1، قم: زهیر.
  2. ابن‌ادریس، محمد بن احمد (1387). ‌موسوعه ابن‌ادریس الحلی. ج10، قم: دلیل ما.
  3. ابن‌براج، عبدالعزیز بن نحریر (1406ق). المهذب. ج2، قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
  4. ابن‌حمزه، محمد بن علی (1408ق). الوسیله الی نیل الفضیله. قم: کتابخانة آیت‌الله مرعشی.
  5. ابن‌زهره، حمزه بن علی (1417ق). غنیه النزوع الی علمی الاصول و الفروع. ج1، قم: مؤسسة امام صادق(ع).
  6. ابن‌سعید، یحیی بن احمد (1405ق). الجامع للشرائع. قم: مؤسسة سید‌الشهدا(ع).
  7. ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم (بی‌تا). الکافی فی الفقه. اصفهان: کتابخانة امام علی(ع).
  8. الآبی، حسن بن ابیطالب (1408ق). کشف الرموز فی شرح المختصر النافع. ج2، قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
  9. انصاری، مرتضی (1415ق). القضاء و الشهادات. قم: کنگرة شیخ اعظم انصاری.
  10. جوادی آملی، عبدالله (1363). خمس رسائل. قم: جامعة مدرسین حوزة علمیه قم.
  11. حسینی حائری، کاظم (1423ق). القضاء فی الفقه الاسلامی. چ2، قم: مجمع فکر اسلامی.
  12. حلی، حسن بن یوسف (1413ق). قواعد الاحکام. ج3، قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
  13. حلی، حسن بن یوسف (1374). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه. ج8، قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
  14. حلی، حسن بن یوسف (1403ق). نهج الحق و کشف الصدق. بیروت: دارالکتاب.
  15. حلی، جعفر بن حسن (1408ق). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. ج4، قم: اسماعیلیان.
  16. حلی، جعفر بن حسن (1376). المختصر النافع فی فقه الامامیه. ج2، قم: مطبوعات دینی.
  17. خمینی موسوی، سیدروح‌الله (1392). تحریرالوسیله. ج2، چ سوم، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امامی خمینی(ره).
  18. خویی، سید‌ابوالقاسم (1418ق). موسوعه الامام الخویی. ج41، قم: مؤسسۀ احیاء آثار امام خویی.
  19. رشتی، حبیب‌الله (1401ق). کتاب القضاء. ج1، قم: دارالقرآن الکریم.
  20. سبحانی ‌تبریزی، جعفر (1418ق). نظام القضاء و الشهاده فی الشریعه الاسلامی الغراء. ج1، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
  21. صدوق، محمد بن علی (1363). من لا یحضره الفقیه. ج2، 3 و 4، چ2، قم: جامعۀ مدرسین حوزه علمیۀ قم.
  22. طوسی، محمد بن حسن (1407ق). الخلاف. ج6، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  23. طوسی، محمد بن حسن (1365). تهذیب الاحکام. ج6 و 10، چ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامی.
  24. طوسی، محمد بن حسن (1387). المبسوط فی فقه الامامیه. ج8، چ سوم، قم: مرتضوی.
  25. طباطبایی حکیم، محمدسعید (1427ق). مسائل معاصره فی فقه القضاء. چ دوم، نجف: دارالهلال.
  26. طباطبایی کربلایی، علی بن محمد (1418ق). ریاض المسائل. ج15، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  27. عاملی، زین‌‌الدین بن علی (1413ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام. ج13 و 14، قم: موسسۀ معارف اسلامی.
  28. عراقی، ضیاء‌الدین (1379). کتاب القضاء. قم: مؤسسۀ معارف اسلامی امام رضا(ع).
  29. عراقی، ضیاء‌الدین (بی‌تا). شرح تبصره المتعلمین. قم: مهر.
  30. علم‌الهدی، سیدمرتضی (1415). الانتصار. قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  31. فاضل لنکرانی، محمد (1427). تفصیل الشریعه (الحدود). قم: مرکز فقه ائمه اطهار(ع).
  32. فاضل هندی، محمد بن حسن (1416ق). کشف اللثام عن قواعد الاحکام. ج10، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  33. فخرالمحققین، محمدبن‌حسن (1387). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. ج4، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان‌.
  34. کلینی، محمد بن یعقوب (1363). الکافی. ج7، چ پنجم، تهران: دارالکتب الاسلامی.
  35. گلپایگانی، محمدرضا (1426ق). القضاء و الشهادات. ج1، قم: میلانی.
  36. مفید، محمد بن محمد (1413ق). الإرشاد فی معرفه حجج اللّه على العباد. ج2، قم: کنگرۀ شیخ مفید.
  37. مکارم شیرازی، ناصر (1377). انوار الفقاهه. قم: مدرسۀ امام علی(ع).
  38. موسوی اردبیلی، عبدالکریم (1427ق). فقه الحدود و التعزیرات. ج1، قم: جامعه المفید.
  39. موسوی اردبیلی، عبدالکریم (1381). فقه القضاء. ج1، قم: جامعه المفید.
  40. نجفی، محمدحسن (بی‌تا). جواهر الکلام. ج40، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  41. نراقی، احمد بن محمد (1415ق). مستند الشیعه فی احکام الشریعه. ج17، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 398
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 315





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب