پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,877 |
| تعداد مقالات | 74,134 |
| تعداد مشاهده مقاله | 137,824,434 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,228,867 |
تحلیل میزان دیه در هم‌زمانی جنایت موجب شکافتن سر و زوال عقل تعارض‌زدایی از رویکرد دوگانۀ ق.م.ا با پیشنهاد اصلاح | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 58، شماره 1، شهریور 1404، صفحه 25-45 اصل مقاله (1.03 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2025.385280.669754 | ||
| نویسندگان | ||
| امین سلیمان کلوانق* 1؛ احمد مرتاضی2 | ||
| 1استادیار، گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و علوم اسلامی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
| 2دانشیار، گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و علوم اسلامی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| یکی از مسائل مبتلا‌به در پرونده‌های جنایی این است که با ایراد زخم و جراحت ناشی از ترومای مغزی، عقل نیز زائل می‌گردد. در خصوص میزان دیه چنین جنایاتی، میان مواد قانونی تعارض وجود دارد. از طرفی ماده546 قانون‌مجازات-اسلامی، رأی به تداخل دو دیه را حکم می‌کند و از طرف دیگر ماده 678 همان قانون نظر به عدم تداخل دیات را وجیه می‌نماید، که مواد 541، 543 و 544 نیز یارای حکم اخیر است. از آنجائیکه بخش دیات قانون مجازات اسلامی از فقه اقتباس شده است، از باب پاسخ به پرسش با مراجعه به منابع فقهی روشن شد که مسأله از دیدگاه فقیهان نیز محل اختلاف است. گروهی مستند به اصل عدم تداخل، نظر به عدم تداخل دو دیه دارند و برخی نیز قول به تداخل دیات را برگزیده‌اند. نگارندگان با مراجعه کتابخانه‌ای به ادله ناظر بر مسأله و رویکرد توصیفی-تحلیلی به این نتیجه رسیدند که هر یک از جنایات وارد بر عضو و منفعت، سببی مستقل در اشتغال ذمه فرد جنایتکار بوده و در نتیجه، هر کدام، دیه مشخصی در پی دارد و تداخلی بین‌شان صورت نمی‌گیرد. شهرت عملی فقها، اجماعات منقول و نیز معتبره ابراهیم بن عمر، صحت این دیدگاه را پشتیبانی می‌کند. هم‌چنین روشن شد که فراز ابتدایی روایت ابوعبیده به جهت إعراض قاطبه‌ی فقیهان قابلیت استناد را ندارد و علاوه بر این، با اصل عدم تداخل دیات و روایت ابراهیم‌بن عمر، در تعارض است که با تبعیض در حجیت روایت ابوعبیده، قابل رفع است. مبتنی بر نتیجه‌ی اتخاذی، پیشنهادهای متقنی برای مقنن ارائه شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ماده 546؛ ماده 678؛ دیه زوال عقل؛ دیه ضربه مغزی؛ عدم تداخل | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌ادریس حلّى، محمد (1410ق)، السرائر، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ابن‌شجاع‌قطّان، شمس‌الدین محمد (1424)، معالم الدین فی فقه آل‌یاسین، قم: مؤسسه امام صادق.
ابن‌مکى عاملى (شــهید اول)، محمد (1414ق). غایة‌المراد فی شرح نکت‌الأرشاد، قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
ارفع، فورا؛ عابدی خوراسگانی، محمدحسن (1392ش)، چکیدۀ آسیب‌شناسی تروما در پزشکی قانونی، تهران: مرکز تحقیقات پزشکی قانونی.
اسدی‌حلّى، احمد (1407)، المهذب البارع، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
آقایی‌نیا، حسین (1396ش)، جرایم علیه اشخاص (جنایات)، تهران: میزان.
بجنوردى، سید حسن (1419ق)، القواعد الفقهیة، قم: نشر الهادی.
تبریزى، جواد (1428ق)، تنقیح مبانی الأحکام-کتاب الدیات، قم:دار الصدیقة الشهیدة.
جزایرى، محمدجعفر، (1415ق). منتهی‌الدرایة فی توضیح‌الکفایة، قم: مؤسســه‌دار الکتاب.
جمعی از پژوهشگران مرکز تحقیقات تروما و جراحی سینا (1394ش)، راﻫﻨﻤﺎی بالینی ﺿﺮﺑﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ (ﺗﺮﻳﺎژ، ﺑﺮرﺳﻲ و ﺑﺮﺧﻮرد اولیه)، ﺗﻬﺮان: ﻧﺸﺮ ﭘﻮﻧﻪ.
جواهری، محمدتقی (1428)، غایة المأمول من علم الأصول، قم: مجمع الفکر الإسلامی.
حائرى طباطبایى، سیدعلی (بی‌تا)، ریاض المسائل، قم: مؤسسه آل البیت.
حسینى روحانى، سیدصادق (بی‌تا)، منهاج الصالحین، قم: انوارالهدی.
حسینى عاملى، سیدجواد (بی‌تا)، مفتاح الکرامة، بیروت:دار إحیاء التراث العربی.
حکیم، سیدمحمدسعید (1431)، التنقیح، بیروت: مؤسسه الحکمه.
حکیم، سیدمحسن (1416ق)، مستمسک العروة الوثقى، قم: مؤسسة‌دار التفسیر.
خوانسارى، سید احمد (1405ق)، جامع المدارک، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
خویی، سیدابوالقاسم، (1428ق). غایة المأمول، مقرر: محمدتقى جواهرى، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
دیبائی، امیر (1393ش)، پزشکی قانونی، اهواز: انتشارات علوم و فنون پزشکی اهواز.
زراعت، عباس (1394)، شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی، جلد2و5، تهران: انتشارات جاودانه.
سبحانی، جعفر (1418)، نظام القضاء و الشهادة فی الشریعة الاسلامیة الغراء، قم: مؤسسة الإمام الصادق (ع).
سبزوارى، سید عبدالأعلى (1413ق)، مهذّب الأحکام، قم: مؤسسه المنار.
سیورى حلّى، مقداد (1404ق)، التنقیح الرائع لمختصرالشرائع، قم: کتابخانه مرعشی‌ره.
شوشتری، محمدتقی (1406ق)، النجعه فی شرح اللمعه، تهران: کتابفروشی صدوق.
شهید اول، محمد بن مکی (1410ق)، اللمعة الدمشقیة، بیروت:دار التراث.
طبرسى، فضل بن حسن (1410ق)، المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
طوسى (شیخ)، ابوجعفر محمد (1264ش)، تهذیب الأحکام، تهران:دار الکتب الإسلامیة.
طوسى، محمد بن حسن (1407ق)، الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ــــــــــ(1387ق)، المبسوط، تهران: المکتبة المرتضویة.
ــــــــــ(1400ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، بیروت:دار الکتاب العربی.
علامه حلّى، حسن بن یوسف (1410ق)، أرشاد الأذهان، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
فاضل آبى، حسن (1417ق)، کشف الرموز، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
فاضل لنکرانى، محمد (1418ق)، تفصیل الشریعة-الدیات، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار (ع).
ــــــــــ(1426ق)، تفصیل الشریعة-الصوم و الاعتکاف، قم: مرکز فقه ائمه اطهار (ع).
فاضل هندى، محمد بن حسن (1416ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
فخرالمحققین حلّى، محمد بن حسن (1387ش)، إیضاح الفوائد، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
کاشف الغطاء، احمد (1423ق)، سفینة النجاة و مشکاة الهدى و مصباح السعادات، عراق: مؤسسه کاشف الغطاء.
کلینى، محمد (1407)، الکافی، تهران:دار الکتب الإسلامیة.
گودرزی، فرامرز؛ کیانی، مهررزاد (1394ش)، پزشکی قانونی، تهران: سمت.
مجلسى دوم، محمدباقر (1404ق)، مرآة العقول، تهران:دار الکتب الإسلامیة.
محقق حلّى، جعفر بن حسن (1418ق)، المختصر النافع، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة.
ــــــــــ(1408ق)، شرائع الإسلام، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
محقق حلّى، نجم‌الدین جعفر (1412ق)، نکت النهایه، قم: دفتر انتشارات اسلامی
مدنى کاشانى، حاج آقا رضا (1408ق)، کتاب الدیات، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
مقدس اردبیلى، احمد (1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
مکارم شیرازى، ناصر (1426ق)، أنوار الفقاهة-کتاب التجارة، قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام.
موسوی خمینى، سیدروح اللّه، تحریر الوسیلة، قم:دار العلم، بی‌تا.
ــــــــــ(1376ش)، جواهر الأصول، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
ــــــــــ(1376ش). تهذیب الاصول، قم:دار الفکر.
موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1422ق)، مبانی تکملة المنهاج، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی.
ــــــــــ(بی‌تا)، المستند فی شرح العروة الوثقى، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی ره.
نائینی، محمدحسین (1376ش)، فوائد الاُصول، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نجفى، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام، بیروت:دار إحیاء التراث العربی.
وحیدخراسانى، حسین (1428ق)، منهاج الصالحین، قم: مدرسه امام باقر (ع).
همدانى، رضا، (1377ق). الفوائد الرضویة على الفرائد المرتضویة، تهران: کتابفروشی جعفری تبریزی.
Faul, Mark& Xu, Likang , 2010, Traumatic Brain Injury in the United State (Emergency Department Visits, Hospitalizations and Deaths 2002-2006) , USA: publication of the National Center for Injury Prevention and Control.
Teasdale, Graham M, Head injury, Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry 1995; 58: 526-539.
Thomas M, Teece S. Towards evidence based emergency medicine: best BETs from Manchester Royal Infirmary. Computed tomography and the exclusion of upper cervical spine injury in trauma patients with altered mental state. Emerg Med J, 2002; 19: 551-552. Hockley, Julie (2022). «Alcohol Related Dementia (ARD)» Canada: Regional Services Alzheimer Society of Manitoba. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 75 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 49 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب