پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,877 |
| تعداد مقالات | 74,134 |
| تعداد مشاهده مقاله | 137,824,556 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,228,960 |
روش اجتهادی تجمیع ظنون تعریف، خاستگاه، ملاک و مؤلفه‌ها، با تأکید بر رویکرد علامه بحرالعلوم | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 58، شماره 1، شهریور 1404، صفحه 3-22 اصل مقاله (704.63 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2025.382407.669727 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی انواری نسب1؛ محمدتقی فخلعی* 2؛ علیرضا عابدی سرآسیا3 | ||
| 1دانشجوی دکترا، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 2استاد، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 3دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| فقیهان در مواجهه با مسائل مورد ابتلای جامعه و استنباط احکام شرعی مربوط به آن نگاه‌های متفاوتی دارند و از روش‌های متعددی بهره برده‌اند که همگی در ترازوی سنجش، اعتبار یکسانی نیافته‌اند؛ برخی از آنها نقد شده و برخی دیگر منسوخ، و برخی نیز راه‌حل‌های جدیدی محسوب می‌شوند که مورد توجه گذشتگان نبوده است. تجمیع ظنون، روشی اجتهادی، و مبنایی است نانوشته که دست‌کم برخی مؤلفه‌های آن مرتکز اذهان بسیاری از فقها بود و در منهج فقهی آنان مجال بروز یافته و با عرصه‌های متعددی از فقه و اصول مرتبط است و برای باورمند به آن، طیف وسیع‌تری از مستندات را در مسیر کشف و نیل به احکام فقهی فراهم می‌آورد. این مقاله با به‌کارگیری روش توصیفی تحلیلی و نگاه دقیق به مسلک اجتهادی و آرای فقهی و اصولی سید محمدمهدی بحرالعلوم به عنوان یکی از شاگردان مبرز مکتب اصولی وحید بهبهانی، و با تجزیه و تحلیل مجموعه‌ای از داده‌های فقهی برای اولین بار به تبیین روش اجتهادی وی در قالب اندیشه تجمیع ظنون و نیز شناسایی مؤلفه‌های آن می‌پردازد. اثبات اعتبار ظن شخصی برآمده از این فرآیند و ملاک بودن آن نزد علامه بحرالعلوم و نیز تبیین عقلایی بودن این مسلک از دیگر نوآوری‌های این مقاله است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| محمدمهدی بحرالعلوم؛ تجمیع ظنون؛ ظنون متراکم؛ مکتب فقهی؛ روش‌شناسی اجتهاد؛ منهج فقهی | ||
| مراجع | ||
|
انصاری، مرتضی. (1419ق). فرائد الاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
بجنوردی، حسن. (1377). القواعد الفقهیه. قم: نشر الهادی.
بحرالعلوم، سید محمدمهدی. (1380). مصابیح الاحکام. قم: منشورات میثم التمار.
بحرانی، یوسف، (1363). الحدائق الناضره. قم: جامعة المدرسین فی الحوزة العلمیه، مؤسسه نشر اسلامی.
بروجردی، سید حسین. (بی تا). نهایة التقریر. قم: مرکز فقه الائمة الاطهار علیهم السلام.
بهبهانی، محمدباقر. (1415ق). الفوائد الحائریه. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
ــــــــــ. (1416ق). الرسائل الاصولیه. قم: مؤسسه علامه مجدد وحید بهبهانی.
ــــــــــ. (1419ق). الحاشیة علی مدارک الاحکام. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
ــــــــــ. (1422ق). مصابیح الظلام فی شرح مفاتیح الشرایع. قم: مؤسسه علامه مجدد وحید بهبهانی.
حرعاملی، محمد بن حسن. (1389). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مطبعه اسلامیه.
حکیم، سید محسن. (1374). مستمسک عروة الوثقی. قم: دارالتفسیر.
خراسانی، محمدکاظم. (1430ق). کفایة الاصول. قم: جامعة المدرسین فی الحوزة العلمیه، مؤسسه نشر اسلامی.
خمینی، روح‌الله. (1380). کتاب الطهارة. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خوانساری، احمد. (1355). جامع المدارک. تهران: مکتبة الصدوق.
خوئی، سید ابوالقاسم. (1418ق). موسوعة الامام الخوئی. قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی (ره).
ربانی بیرجندی، محمدحسن. (1384). بررسی نظرات رجالی امام خمینی. قم: بوستان کتاب.
ــــــــــ. (1395). مکاتب فقهی. مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه رضوی.
سبحانی، جعفر. (1426ق). ارشاد العقول. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
صالح، صبحی. (1379ق). علوم الحدیث و مصطلحه؛ عرض و دراسه. دمشق: جامعة دمشق.
صدر، محمدباقر. (1417ق). بحوث فی علم الاصول. قم: مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی.
ضیائی‌فر، سعید. (1385). پیش درآمدی بر مکتب‌شناسی فقهی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
طوسی، محمد بن حسن. (1417ق). عدة الاصول. قم: مطبعة ستاره.
عاملی، زین الدین. (1413ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام. قم: مؤسسة المعارف الاسلامیه.
عظیمی، حبیب‌الله. (1385). تاریخ فقه و فقها. انتشارات اساطیر.
علیدوست، ابوالقاسم؛ لطفی، محمدجواد. (1399). مقایسه روش اجتهادی صاحب جواهر و محقق خوئی. نشریه جستارهای فقهی و اصولی، 6 (19)، 167-139.
غراوی، محمدمحسن. (1436ق). الوحید البهبهانی و آراؤه الأصولیه. کربلاء: مرکز کربلاء للدراسات و البحوث.
کاشف الغطاء، جعفر. (1380). کشف الغطاء عن مبهمات شریعة الغراء. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
کشی، محمد بن عمر، (1348). اختیار معرفة الرجال. مشهد: چاپ حسن مصطفوی.
محمدی، علی. (1387). شرح رسائل. قم: دارالفکر.
مقدس اردبیلی، احمد. (بی تا). مجمع الفائدة و البرهان. قم: جامعة المدرسین، مؤسسه نشر اسلامی.
نجفی، محمدحسن. (1362). جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام. بیروت:دار احیاء التراث العربی.
واعظ بهسودی، سید محمد. (1422ق). مصباح الأصول. قم: کتابفروشی داوری. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 100 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 75 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب