پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,877 |
| تعداد مقالات | 74,134 |
| تعداد مشاهده مقاله | 137,856,771 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,232,638 |
تبیین روش‌های مرحله‌ای کشف آیات روانشناختی قرآن کریم | ||
| قرآن و روانشناسی | ||
| مقاله 2، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 2، خرداد 1402، صفحه 50-27 اصل مقاله (2.12 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا شیرزاد* 1؛ هادی بهرامی احسان2 | ||
| 1گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، مازندران، ایران | ||
| 2دانشکده روانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| با توجه به استقبال کم نظیر جامعه دانشگاهی دنیا به روانشناسی اسلامی، وجود پژوهش‌های روش‌شناسانه ضرورت بیشتری پیدا کره است. به همین جهت پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبیین روش‌های کشف آیات روانشناختی قرآن کریم و بیان مراحل بکارگیری آن انجام شده است که به عنوان مقدمه‌ای ضروری برای فهم یا تفسیر روانشناختی قرآن کریم محسوب می‌شود. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده که براساس آن، روش‌های موجود در منابع تفسیری و روانشناسی اسلامی جمع آوری شده و پس از تحلیل، کارکرد آنها در فهم روانشناختی آیات به همراه نمونه‌های مرتبط با مباحث روانشناسی بیان شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که با استفاده از چهار مرحله می‌توان آیات روانشناختی متناسب را از قرآن کریم استخراج نموده و در نهایت دسته‌بندی مناسبی از آیات مرتبط ارائه نمود. مرحله اول، انتخاب موضوع یا مسأله روانشناختی است که با مطالعه هدفمند در منابع روانشناسی و جزئی کردن موضوع انجام می‌شود. مرحله دوم، انتخاب واژگان مناسب جهت جستجو در قرآن کریم می‌باشد که به انتخاب کلیدواژه مناسب در پژوهش روانشناختی اشاره دارد. مرحله سوم، جستجوی آیات روانشناختی در قرآن کریم است که از طریق کلیدواژه‌ها، فرهنگ‌نامه‌ها، کتب و مقالات مرتبط و نیز تناسب محتوایی انجام می‌شود. مرحله چهارم کدگذاری آیات است که از طریق کدهای باز، انتخابی و محوری انجام می‌شود. پس از طی نمودن این مراحل، آیاتی که دقیقاً مرتبط با موضوع انتخابی است، به همراه یک دسته‌بندی مناسب در اختیار پژوهشگر قرار گرفته، و پس از آن، نوبت بکارگیری روش‌های فهم روانشناختی است. استفاده مطلوب از این روش‌ها نیازمند به ترتیب طی نمودن مرحله‌ها و توجه به جزئیات بکارگیری این روش‌ها است. آنچه که به عنوان آسیب در یافته‌های روانشناسی اسلامی موجود مشاهده می‌شود، عدم روشمند بودن برداشت‌های روانشناختی از آیات قرآن کریم است که گاه به تفسیر به رأی و یا سطحی‌نگری از مفاهیم روانشناختی انجامیده است. در نتیجه روش مرحله‌ای بیان شده در این پژوهش، اگرچه به عنوان پیش‌نیاز آغاز روش‌های اصلی فهم روانشناختی می‌باشد، اما بکارگیری آن در ابتدای پژوهش می‌تواند پژوهشگر را به داده‌های مرتبط‌تر سوق داده و مسیر پژوهش را سهل‌تر و دقیق‌تر نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آیات روانشناختی؛ روش مرحله‌ای؛ روانشناسی اسلامی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
استراوس، آنسلم؛ کوربین، جولیت (1385). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها. ترجمه بیوک محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
بهرامی احسان، هادی؛ اخوت، احمدرضا؛ فیاض، فاطمه (1398). معناشناسی افسردگی از منظر قرآن. تهران: دانشگاه تهران.
بهمنی، سعید، (1397). نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلام.
پسندیده، عباس (1396). روش مفهوم‌شناسی موضوعات اخلاقی و کاربست آن در مفهوم حیاء. اخلاق وحیانی، شماره 12. پسندیده، عباس (1398). روش فهم روانشناختی متون دینی. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
روزنهان، دیوید؛ سلیگمن، مارتین (1387). روانشناسی نابهنجاری. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: ارسباران.
صدر، محمدباقر (بی‌تا). المدرسه القرآنیه. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
عابدینی، حسین؛ مینایی، بهروز (1398). کاربردهای داده‌کاوی در علوم اسلامی. ره‌آورد نور، شماره 34.
فاطمی، سید محسن (1395). مشاوره با رویکرد اسلامی. مشهد: به نشر.
فیلک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نی.
کاویانی، محمد (1393). روانشناسی در قرآن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن (1388). فرهنگ موضوعی تفاسیر. قم: بوستان کتاب.
نصیری، علی (1395). روش‌شناسی تفسیر قرآن. قم: وحی و خرد.
American Psychiatric Association (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5-TR). Washington DC: American Psychiatric Association.
Haque, A. & Rothman, A. (2021). Islamic Psychology around the globe. Washington: International Association of Islamic Psychology.
Lee, J. (2001). Grounded Theory: Integration and Internalization in ERP Adoption and Use. Doctoral Dissertation. Nebraska: University of Nebraska.
Strauss, A. & Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. Thousand Oaks: Sage. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 123 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 42 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب