پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,878 |
| تعداد مقالات | 74,135 |
| تعداد مشاهده مقاله | 137,878,841 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,237,608 |
مولدسازی و تشدید شکاف متابولیسم اجتماعی : تشریح شواهدی از بحران روابط کار و طبیعت در اقتصادسیاسی ایران دهه 90 | ||
| مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران | ||
| مقاله 1، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 55، خرداد 1404، صفحه 175-195 اصل مقاله (809.18 K) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jisr.2025.391910.1598 | ||
| نویسندگان | ||
| تقی آزاد ارمکی* ؛ غلامرضا غفاری؛ حمید آورزمانی | ||
| گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مولدسازی گذاری کیفی به‌سوی مرحلۀ پیچیده‌تری از توسعۀ سرمایه‌داری در فضای اقتصاد سیاسی ایران است. فرایندی که از اواسط دهۀ 1390 شکل گرفت؛ زمانی که آثار توسعۀ ناموزون و در رأس آن بحران مناسبات تولید به حادترین شکل پدیدار شده بود. این طرح برمبنای منتسب‌کردن مسئله رکود تولید و معضلات انباشته‌شده توسعه ناموزون به انجماد دارایی‌های عمومی توسط مجموعۀ کارگزاران سیاسی و اجرایی و در همراهی با بدنۀ دانشگاهی که در قالب اندیشکده‌ها و کمیته‌های مشورتی صورتبندی جدیدی پیدا کرده بودند پروبلماتیزه و به سرعت در اسناد توسعه وارد و شکل اجرایی و عملیاتی به خود گرفت. اکنون پس از گذشت چند سال و اجرای پیگیرانۀ این قانون توسط دولت می‌توان درمورد فرایندها و سازوکارهای آن در میدان اقتصاد سیاسی جامعۀ ایران از منظر تبادلات مادی میان کار و طبیعت (اعم از طبیعت تاریخی و طبیعت مصنوع) پرسش کرد. این هدفی است که مقالۀ مذکور با اتکا به روش مطالعۀ موردی و گردآوری اطلاعات اسنادی و به‌طور خاص تمرکز بر مصوبات رسمی منتشرشدۀ جلسات هیئت عالی مولدسازی دنبال کرده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد طرح مولدسازی با مکانیسم‌های 1. تشدید شکاف‌های متابولیک در نظام تولید ارزش، 2. شکاف متابولیسم شهر-روستا و 3. محرومیت‌زایی منطقه‌ای در فرایند تقسیم‌کار ملی مرکز-پیرامون، زمینۀ تشدید شکاف متابولیسم اجتماعی را فراهم ساخته است. بنابراین سیاست مولدسازی را نه فقط یک برنامه اجرایی یا مداخله‌ای خنثی، بلکه باید به منزلۀ لحظه‌ای از تکوین تاریخی منطق سلطه سرمایه بر روابط کار و طبیعت درک کرد؛ منطقی که با مالی‌سازی دارایی‌های عمومی، انتقال ارزش از پایین‌دست به بالادست و شکاف صوری طبیعت از جامعه بازتولید مادی و زیستی را در معرض اختلال ساختاری قرار می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روابط کار؛ سرمایه‌داری؛ شکاف متابولیسم اجتماعی؛ طبیعت؛ مولدسازی | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
اباذری، آرش (1401). هگل و هستی‌شناسی قدرت؛ ساختار سلطۀ اجتماعی در سرمایه‌داری. چاپ اول. ترجمۀ حسین نیکبخت. تهران: آگاه.
احمدی‌امویی، بهمن (1402). تبارشناسی خصوصی‌سازی در جمهوری اسلامی. کالیفرنیا: بنیاد تسلیمی-آسو.
ادارۀ حساب‌های اقتصادی، مدیریت کل اقتصادی، معاونت اقتصادی، حساب‌های ملی فصلی ایران به قیمت‌های جاری و ثابت سال 1390 (از سال 1383 تا 1399)، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
ادارۀ حساب‌های اقتصادی، مدیریت کل اقتصادی، معاونت اقتصادی، فهرست جداول موجودی سرمایۀ خالص در ایران به قیمت‌های جاری و ثابت سال 1390 (از سال 1383 تا 1399). بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
افضلی، علی؛ قراخانلو، مهتاب؛ افراسیابی، هادی و فروزان‌فر، محمدمهدی (1402). مدیریت و مولدسازی دارایی‌های دولت-سلسله گزارش‌های پویایی‌شناسی چالش‌های کشور، دفتر مطالعات بخش عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شمارۀ مسلسل 19629.
اولین رایت، اریک (1395). طبقه، بحران و دولت. ترجمۀ ناصر عادیان و فرزاد کلبعلی. تهران: وزارت امور خارجه، مرکز مطالعات بین‌المللی.
ادارۀ حساب‌های اقتصادی، مدیریت کل اقتصادی، معاونت اقتصادی، حساب‌های ملی فصلی ایران به قیمت‌های جاری و ثابت سال 1395 (از سال 1390 تا 1400). بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
بلیکی، نورمن (1389). طراحی پژوهش‌های اجتماعی. ترجمۀ حسن چاوشیان. تهران: نشرنی.
جمعی از نویسندگان (1394-1397). آینده‌بان (مجلۀ آینده‌پژوهی ایران). نشانی اینترنتی: www.ayandeban.ir
حسین‌بر، محمدعثمان و بلوچ‌زهی، اسلم (1400). افت تحصیلی در مناطق پیرامونی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ دوم شهر نیک‌شهر استان سیستان و بلوچستان). فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 10(3)، 805-829. https://doi.org/10.22059/jisr.2021.312463.1143
خسروی، کمال (1398). کالاشدن یا کالایی‌شدن، مجلۀ اینترنتی نقد به نشانی: https://naghd.com/
دبیرخانۀ هیئت عالی مولدسازی دارایی‌های دولت، مجموعه مصوبات هیئت عالی مولدسازی، سازمان خصوصی‌سازی.
دفتر روابط‌عمومی و همکاری‌های بین‌الملل، سالنامۀ آماری کشور (1400). مرکز آمار ایران.
دفتر مطالعات رفاه اجتماعی، معاونت رفاه اجتماعی (1400). مجموعه گزارش‌های پایش فقر؛ پایش فقر در سال 1399، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
روبین، آیزاک ایلیچ (1386). نظریۀ ارزش مارکس. ترجمۀ حسن شمس‌آوری. تهران: مرکز.
ساروخانی، باقر (1386). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی (جلد 1: اصول و مبانی)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
فلیک، اووه (1392). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نشرنی.
قاسمی‌زاده تمر، سعید (1398). چارچوب مولدسازی دارایی‌های عمومی دولت. مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه‌وبودجۀ کشور، گزارش شمارۀ 74.
کمیتۀ تحقیق و توسعه (1396). اطلس مناطق محروم کشور. بنیاد برکت.
مارکس، کارل (1399). سرمایۀ نقدی بر اقتصاد سیاسی. جلد سوم. ترجمۀ حسن مرتضوی. تهران: لاهیتا.
Abazari, A. (2022). Hegel and the ontology of power: The structure of social domination in capitalism. Translated by: H. Nikbakht. Tehran: Agah. (In Persian)
Afzali, A., Gharakhanlou, M., Afrasiabi, H., & Forouzanfar, M. (2023). Management and monetization of state assets – series of dynamic modeling reports on national challenges. Research Center of the Islamic Consultative Assembly, Report No. 19629. (In Persian)
Ahmadi-Amouei, B. (2023). A genealogy of privatization in the Islamic Republic. California: Taslimi Foundation – Aasoo. (In Persian)
Blaikie, N. (2010). Designing social research. Translated by: H. Chavoshian. Tehran: Ney Publishing. (In Persian)
Castree, N. (2015). Marxism and the production of nature. Capital & Class, 24(3), 5–36. https://doi.org/10.1177/030981680007200102
Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (n.d.). Capital stock tables of Iran at current and constant prices (Base year: 2011), 2004–2020. Department of Economic Accounts, Economic Affairs Division. (In Persian)
Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (n.d.). Seasonal national accounts of Iran at current and constant prices (Base year: 2011), 2004–2020. Department of Economic Accounts, Economic Affairs Division. (In Persian)
Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (n.d.). Seasonal national accounts of Iran at current and constant prices (Base year: 2016), 2011–2021. Department of Economic Accounts, Economic Affairs Division. (In Persian)
Clausen, R., & Clark, B. (2005). The metabolic rift and marine ecology: an analysis of the ocean crisis within capitalist production. Organization & Environment, 18(4), 422–444. https://doi.org/10.1177/1086026605281187
Committee for Research and Development. (2017). Atlas of underdeveloped regions in Iran. Barekat Foundation. (In Persian)
Foster, J. B. (1997). Marx’s theory of metabolic rift: Classical foundations for environmental sociology. American Journal of Sociology, 105(2), 366–405. https://doi.org/10.1086/210315
Foster, J. B. (2022). Nature as a mode of accumulation: Capitalism and the financialisation of the Earth. Monthly Review, 73(10), 1–22. https://doi.org/10.14452/MR-073-10-2022-03_1
Future Studies Group. (2015–2018). Ayandeban. Iranian Futures Studies Journal. Retrieved from www.ayandeban.ir (In Persian)
Ghasemizadeh-Tamar, S. (2019). Framework for the monetization of public assets. Center for Development and Foresight Studies, Plan and Budget Organization. Report No. 74. (In Persian)
Hoseinbar, M. O., & Balouchzehi, A. (2021). Educational failure in peripheral regions (Case study: High school students in Nikshahr, Sistan and Baluchestan Province). Journal of Social Studies and Research in Iran, 10(3), 805-829. https://doi.org/10.22059/jisr.2021.312463.1143 (In Persian)
Khosravi, K. (2019). Commodification or commoditization. Naqd Online Magazine. Retrieved from https://naghd.com/ (In Persian)
Marx, K. (2020). Capital: A critique of political economy. Vol. 3. Translated by: H. Mortazavi. Tehran: Lahita Publishing. (In Persian)
Moore, J. W. (2011). Transcending the metabolic rift: A theory of crises in the capitalist world-ecology. Journal of Peasant Studies, 38(1), 1–46. https://doi.org/10.1080/03066150.2010.538579
Moore, J. W. (2017). The Capitalocene Part II: Accumulation by appropriation and the centrality of unpaid work/energy. The Journal of Peasant Studies, 61(1), 1–43. https://doi.org/10.1080/03066150.2016.1272587
Napoletano, B., Paneque-Gálvez, J., & Vieyra, A. (2015). Spatial fix and metabolic rift as conceptual tools in land-change science. Capitalism Nature Socialism, 26(4), 198–214. http://dx.doi.org/10.1080/10455752.2015.1104706
Office of Public Relations and International Cooperation. (2021). Statistical yearbook of Iran (2021). Statistical Center of Iran. (In Persian)
Office of Social Welfare Studies, Ministry of Cooperatives, Labour and Social Welfare. (2021). Poverty monitoring reports – Poverty in 2020. (In Persian)
Rubin, I. I. (2007). Marx’s theory of value. Translated by: H. Shamsavari. Tehran: Markaz. (In Persian)
Saroukhani, B. (2007). Research methods in social sciences (Vol. 1: Principles and foundations). Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies. (In Persian)
Secretariat of the Supreme Council for Asset Monetization. (n.d.). Collection of resolutions of the Supreme Council for Asset Monetization. Privatization Organization of Iran. (In Persian)
Wright, E. O. (2016). Class, crisis, and the state. Translated by: N. Adiyan & F. Kalbali. Tehran: Ministry of Foreign Affairs, Center for International Studies. (In Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 618 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 199 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب